Abstract:

Jeopolitik kavramı, devletlerin ulusal güçlerini ve dış politika davranışlarını, coğrafi konumları ve fiziksel çevre ile açıklayan bir yaklaşımdır. ABD'nin, 2003 yılında Irak'ı işgal etmesi sonrasında, Şiiler ülkenin yönetiminde başat güç haline gelmiş ve İran'ın izlediği dış politikayla birlikte "Şii Hilali" ve "Şii Jeopolitiği" kavramları dünya kamuoyunun gündemine oturmuştur. Bu kavram ile İran'ın, Şiiler üzerinden bir etki alanı oluşturma gayretinde olduğu, bunun da önemli miktarda Şii nüfus barındıran ülkelerde güvenlik kaygılarını arttırdığı ifade edilmektedir. Şiiler, İran, Azerbaycan, Bahreyn ve Irak'ta çoğunluğu oluştururken, Kuveyt, Yemen, Lübnan gibi ülkelerde önemli bir orana sahiptirler. Bu nüfus oranları dikkate alınarak ortaya konulan Şii Hilali ve Şii Jeopolitiği kavramları, bölgenin mezhepsel sistematiğini açıklamada yetersiz kalmaktadır. Başta Şiiler arasındaki farklı inanç özellikleri ve bunun siyasi yapıya yansımaları ile Arap-Fars çekişmesi gibi sebeplerden dolayı, Orta Doğu'da siyasi dengeyi değiştirecek bir Şii Jeopolitiğinden bahsetmek mümkün görülmemektedir.

Keywords: