Views
7
Amerikalı misyonerlerin 19. yüzyıl boyunca Osmanlı topraklarında pek çok okul açtıkları bilinmektedir. Ancak onların okullarında yetişmiş yerli Protestan Ermenilerin değişik şehir ve kasabalarda basit müfredatlı müstakil okulları da söz konusudur. Bunlardan biri de Kumkapı’da Kevork Şişmanyan’ın 1880 yılında açtığı ilköğretim seviyesindeki mekteptir. Kurucusu ve müdürü Şişmanyan, Amerika tâbiiyetine geçmiş bir Osmanlı Ermenisidir. Bu sebeple onun tâbiiyetinden kaynaklanan problemler ve bu problemlerin yansımasıyla yeni bir hukuki vaka olarak ortaya çıkan Şişmanyan Mektebi, Osmanlı makamlarını hayli meşgul etmiştir. Dahası, yaşanan her hukuki sürece Amerika sefareti müdahil olmuş, doğal olarak bu müdahaleler iki ülke arasında birer krize dönüşmüştür. Bu makale bugüne kadar müstakil bir çalışmaya konu olmamış olan Kevork Şişmanyan’ın kimliği, tâbiiyet değişikliği, Anadolu şehirlerine gerçekleştirdiği misyonerlik gezileri, devletin resmî makamları ve güvenlik güçleriyle olan ilişkilerini incelemeyi, ayrıca Kumkapı’daki okulunun öğretim faaliyetlerini ve 1905 yılında Friend’s Mission adlı İngiliz misyonerlik teşkilatına devrini gün yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır. Bununla beraber bu makalede, adı geçen okulun tarihçesi, hukuki yapısındaki sorunlar ve bunları gidermek adına resmî makamlarla yaşanan süreçlere de yer verilmiştir. Böylece devletin ilgili makamlarının yabancı kurumlarla nasıl baş etmeye çalıştığı ayrıntılı olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.
It is known that American missionaries opened many schools in the Ottoman lands during the 19th century. However, there are also independent schools with simple curriculum in different cities and towns of native Protestant Armenians who were educated in their schools. One of them is a primary school opened in 1880 by Kevork Şişmanyan in Kumkapı. Its founder and director, Şişmanyan, was an Ottoman Armenian who later became an American citizen. For this reason, the problems arising from his nationality and the reflection of these problems, which emerged as a new legal case, occupied the Ottoman authorities. Moreover, the American embassy was involved in every legal process, and naturally, every process turned into an international crisis. This article aims to examine Kevork Şişmanyan’s identity, change of his nationality, missionary trips to Anatolian cities, his relations with the state’s official authorities and security forces, as well as to bring to light the teaching activities of his school in Kumkapı and its transfer to the British missionary organization Friend’s Mission in 1905, which has not been the subject of an independent study so far. On the other hand, in this article, the history of the aforementioned school, the problems in its legal structure and the processes experienced with the official authorities in order to solve them are also included. Thus, it has been tried to reveal in detail how the authorities of the state tried to deal with foreign institutions.
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
