Özet:

Hafızanın zamansal uzantısı olan mazi ile içine doğulan ailenin, evin ve bunun çevresinde geçen çocukluk ve ilk gençlik yıllarının yaşandığı yerler hafızanın köklerini saldığı zamansal ve mekânsal düzlemi oluşturur. Biyografik yahut psikolojik pek çok yaklaşımla da ortaya konulduğu üzere zaman ve mekânla çerçevesi çizilen bu geçmişin kişilerin karakterinde olduğu kadar sanatlarında da etkisi vardır. Sanatçıların otobiyografik nitelikli anıları da bu çerçeveyi ortaya koymaları bakımından büyük öneme sahiptir. Sezai Karakoç Diriliş dergisinin 7. döneminde ilk sayıdan itibaren "Hâtıralar" üst başlığını taşıyan 133 yazı boyunca daha sonra "Anılar" ismiyle kitaplaştırmayı düşündüğü hatıralarını kaleme alır. 1988-1992 yılları arasında dört yıl boyunca devam eden yazılarda Sezai Karakoç'un çocukluğu, gençliği, eğitimi, askerliği, memuriyeti gibi sanatçının biyografisinin izini sürebileceğimiz önemli kırılmalar yine onun kaleminden anlatılır. Şairin "Dört Yıkılmışlık İçinden" doğan karakteri, "Doğduğum ve Doğmadığım Şehir: Ergani" başlığı ile ifade ettiği Ergani ve bölgenin değişen yapısı, Zülküfül Dağı, “Âile” başlıklı bölümlerde karşımıza çıkan Çermik, Palu, Maden, Viranşehir, Piran, ortaokul yıllarının Maraş’ı ve lise yıllarındaki Gaziantep hatıraları bu yazılarda karşımıza çıkan birincil mekânlardır. Sanatçının da hatıralarında vurguladığı gibi, kadim medeniyetlere ev sahipliği yapan bahsi geçen mekânların ve bu mekânları içine alan coğrafyanın sanatı üzerinde etkili olduğu da açıktır. Bu makalede Sezai Karakoç’un anılarında önemli bir yer tutan Diyarbakır başta olmak üzere Elazığ, Mardin, Gaziantep gibi çevre illerin de içinde bulunduğu coğrafyanın sanatçının hatıralarındaki görünümü tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: