Özet:

II. Meşrutiyet devri ile birlikte yeni akımlar, yeni düşünce tarzları, yeni gazete ve dergiler ile Osmanlı düşün hayatına giren en önemli kavram halk, halkçılık olmuştur. Özellikle Rus Narodnik hareketinden etkilenen ve popülizm ile beslenen aydın grubu, daha dinamik ve görece modern adımlar atmış, geleneksel Osmanlı sisteminin karşısına yeni bir sistem ile çıkmak istemişlerdir. Dünya konjonktüründe gerçekliği, bilgiyi ve anlam dünyalarını oluşturmak kaydıyla özne pozisyonunda olan Osmanlı düşün hayatı ve millet sistemi, batılılaşma adımlarının atıldığı dönem itibariyle, nesne olmak durumunda kalmış; kendi dışında meydana gelen gelişmelere karşı duyarsız kalmamış, kalamamıştır. Artık bilginin ve gerçekliğin aydınlanmadan başlamak suretiyle batının şartlarına ve toplumsal dinamiklerine göre şekillenmesi, Osmanlı düşün hayatında da karşılık bulmakta çok fazla gecikmemiştir. Bu karşılık ancak söz konusu toplumun şartlarına göre uyarlanmış, bir anlamda yerelin renklerine bürünmüştür. Özellikle geleneksel sistemin sahip olduğu bir takım kimlikler ve tanımlamalar artık bu uyarlamanın neticesinde değişmeye başlamıştır. Millet sistemi içerisinde tebaa, avam, ahali, halk ve modernist millet tanımına benzer şekilde değişime uğramış, algılama bu yönde değişmiştir.

Anahtar Kelimeler: