Özet:

Bu çalışmada XIX. yüzyıldan itibaren batılılaşmanın Anadolu‟daki bir örneği olan Samsun Eski Belediye Sarayı‟nın tarihi, mimarisi ve cephe tasarımları değerlendirilmiş ve yapının cephe tasarımlarında hâkim olan üslupların neler olduğu ve yapıda meydana getirdiği değişiklikler üzerinde durulmuştur. Tanzimat reformuyla birlikte Batılılaşma sürecine giren Osmanlı Devleti‟nin Anadolu‟daki önemli liman kentlerinden biri olan Samsun şehrinde ticari ilişkiler, içerisinde bulunduğu nüfus yapısı, Levantenlerin ve yabancı mimarların faaliyetleri doğrultusunda kamu binaları ve diğer yapı türleri klasik anlayıştan uzaklaşarak, tasarım alanında üslup bakımından değişikliklere gitmeye başlamıştır. Eski Belediye Sarayı Binasının mimarının Mösyö Mimar Riçi olması yabancı mimarların bu dönemdeki etkisine de işaret etmektedir. Belediye Binasının plan özelliklerinde belirgin bir üslup değişikliği olmadığı; ancak doğu ve kuzey cephelerinde oryantalizmin mimari öğeleri olan at nalı kemerli pencere ve kapı formlarının, giriş kapısında kullanılan moresk sütun başlıklarının yapı üzerinde üslup açısından değişiklikler meydana getirdiği görülmektedir. Ayrıca yapının doğu, batı ve kuzey cephelerinde yatay korniş ve dikey plasterlerin birbirlerini keserek yapı yüzeyinde düzenli ve dengeli bölümler oluşturması Neoklasik ve Neorönesans üsluplarının yapı üzerinde meydana getirdiği değişikliğin bir göstergesidir. Eski Belediye Sarayı Binası cephe tasarımında, hem doğu kökenli Oryantalizm hem de antik Yunan ve Roma kökenli Neorönesans ve Neoklasik üslupların bir arada kullanılması yapının Eklektik (seçmeci) anlayışın bir ürünü olduğunun birer belgesi niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler: