Özet:

Sa’duddîn et-Teftâzânî (öl. 792/1390) tarafından ‘Akâ‘idu’n-Nesefî üzerine kaleme alınan Şerhu’l-Akâid isimli eser, kelâm şerh geleneğinin en meşhur örneklerinden birisidir. Klasik kelâm tarihinde büyük bir öneme sahip olan bu eser, Osmanlı uleması tarafından rağbet görmüş ve asırlarca medreselerin müfredatını şekillendirerek ders kitabı olarak okutulmuştur. Mezkûr önemine binaen bu çalışmamızda Şerhu’l-Akâid isimli eser ele alınmış ve hadis ilmi açısından incelenerek bazı tespitlerde bulunulmuştur. Buna göre, eserde mevcut bir rivâyet kullanımından bahsetmek mümkündür. Ancak bu rivâyetlerin daha çok sem‘îyyat ve muhtelif meselelerin ele alındığı bölümlerde yoğunlaştığı görülmektedir. Diğer taraftan eserde kullanılan hadislerin büyük bir kısmının ilk dönem hadis kaynaklarında tahric edildiği ve bunların yaklaşık üçte ikisinin sıhhat bakımından sahih veya hasen olduğu tespit edilmiştir. Rivâyetleri hadis âlimlerinden farklı olarak isnad zikretmeden eserine alan Teftâzânî, zaman zaman takti’ ve iktibas yöntemleriyle hadis kullanmış ve şâhid-mütâbi türü rivâyetlere de yer vermiştir. Hadisleri anlama noktasında ise lafızcı yak-laşımdan ziyade te’vilci yaklaşımı benimseyen Teftâzânî, nadir de olsa metin tenkidi kriterlerinden Kur’an ve sünnete arz metotlarına da başvurmuştur. Haberlerin bilgi değeri noktasında önemli tartışmalara giren Teftâzânî, haber-i vâhidlerin mücerret olarak itikatta delil olamayacağını vurgulamıştır. Ancak bu yaklaşıma rağmen, eserinin birçok yerinde bu tür haberleri delil olarak kullanmıştır.

Anahtar Kelimeler: