Abstract:

Suyun neden olduğu toprak erozyonu Türkiye’nin en önemli çevresel problemlerinden biridir. Özellikle her geçengün bu sorun insanların yaptığı bilinçsiz faaliyetler nedeniyle daha da artmaktadır. Bu çalışmada Alakır Çayıhavzasındaki toprak kaybının ortaya konması ve toprak kaybındaki mekânsal farklılıklar üzerinde etkili olanfaktörlerin vurgulanması amaçlanmıştır. CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) tabanlı RUSLE (Düzenlenmiş Evrensel ToprakKaybı Denklemi) yönteminin kullanıldığı çalışmada, çeşitli kaynaklardan toplanan çok farklı malzemelerden istifadeedilmiştir. Elde edilen bulgular, tek yönlü varyans analizi ve basit ikili korelasyon kullanılarak değerlendirilmiştir.Sonuçta havzada yıllık ortalama toprak kaybı, 5.26 t haˉ¹ yˉ¹ olarak hesaplanmıştır. Belirlenen bu toprak kaybı değeri,Türkiye ortalamasının (6.14 t haˉ¹ yˉ¹) altında olduğu için oldukça olumlu bir durumdur. Buna mukabil havzaalanında yaygın bir şekilde (% 61.9) çok hafif (Risk 1) erozyon riskinin etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca istatikselanaliz sonuçlarına göre havzadaki erozyon riski ile değişkenler arasında hem anlamlı bir fark hem de pozitif (+) yönlübir ilişki hâkimdir. Havza genelinde erozyonu önlemek veya asgari düzeye indirmek amacıyla bazı tedbirleregereksinim duyulmaktadır. Bu bağlamda öncelikle, hâlihazırdaki erozyon alanları erozyon kontrol sahaları olarak ilanedilip, denetim altına alınmalıdır. Bu çalışma CBS ve istatiksel analizlerle desteklenmiş erozyon uygulamalarının dahasağlıklı sonuçlar sunduğunu göstermiştir.

Keywords: