Özet:

Kurte Têgeha akademî bingeha xwe ji peyva Akademeia ya Grekî distîne ku girêdayî lehengekî Atînayî ye. Ev piştre dibe navê bexçeyê ku Plato dersên xwe lê didan. Îro akademî hem ji bo mekânên di sehayên zanistî de perwerdeyê dikin de, û hem jî ji bo civaka têkildarî xebatan zanistî de tê bikaranîn. Di vê çarçoveyê de saziyên di salên dawî de hatine avakirin û hebûna kesên di bin banê van saziyan de lêkolînên xwe dikin rê dide ku mirov li Tirkiyeyê behsa akademiya kurdî bike. Mijara vê xebatê jî, li ser vê esasê, enstîtuyên zimanên zindî yên girêdayî Zaningeha Mardîn Artuklu, Bingöl û Van Yüzüncü Yılê ne ku îro di qada xebatên kurdî de cihekî girîng digirin. Di xebatê de ev sazî û civak wek “destpêk”a akademiya kurdî ya li Tirkiyeyê tên nirxandin. Ji ber vê yekê jî rubiruyê hinek pirsgirêkan jî tên. Armanca vê xebatê jî ew e ku rewş û pirsgirêkên akademiya kurdî tevî pêvajoya avakirina wê destnîşan bike. Ji bo vê yekê jî, ji çavkaniyên nivîskî û dijîtal, û her weha ji çavdêrî û hevpeyvînan jî sûd hatiye wergirtin. Öz Akademi kavramı temelini Atinalı bir kahramanla ilişkili olan Grekçedeki akademeia kelimesinden almaktadır. Bu daha sonra Platon’un derslerini verdiği bahçelerin ismi haline gelmektedir. Günümüzde ise akademi, hem bilim alanlarında eğitimin yapıldığı mekân anlamında hem de bilimsel çalışmalarla ilişkili topluluk anlamında kullanılmaktadır. Bu çerçevede son yıllarda açılan kurumlar ve bu kurumlar arasında çalışma yapan kişilerin varlığı Türkiye’de bir Kürtçe akademiden bahsedilebilmesine yol açmaktadır. Bu çalışmanın konusu da, bu temelde, Kürt çalışmaları sahasında önemli bir yer tutan Mardin Artuklu, Bingöl ve Van Yüzüncü Yıl üniversitelerine bağlı Yaşayan Diller Enstitüleridir. Bu çalışmada, bu kurumlar ve topluluk Türkiye’deki Kürtçe akademide bir “başlangıç” olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle de bazı sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı da, kuruluş süreci ile beraber Kürtçe akademinin durumunu ve sorunlarını tasvir etmektir. Bunun için de, yazılı ve dijital, ve aynı zamanda gözlem ve görüşmelerden de yararlanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler: