Özet:

Bu çalışma, 5 – 6 yaş otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal beceri düzeylerini ve davranışlarını değerlendirmek amacı ile yapılmıştır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma Kocaeli ve Sakarya ilindeki otizm merkezlerinde eğitim alan 11 kız ile 25 erkekten oluşan toplam 36 çocuğu kapsamaktadır. Çocuklara yönelik sorular öğretmenleri ve spor eğitmenleri tarafından yanıtlanmıştır. Katılımcılara araştırmacılar tarafından geliştirilen çocuk bilgi formu, Avcıoğlu 2007 tarafından geçerlik-güvenirlik çalışması yapılan ve 4 ile 6 yaşlarındaki çocukların sahip olması gereken sosyal becerileri ölçen Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği 4 -6 yaş ile Gülay 2008 tarafından öğretmen görüşleri doğrultusunda okul öncesi dönem çocuklarının okulda akranlarıyla olan ilişkilerini değerlendirmek amacıyla geliştirilen Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Otizmli çocukların sosyal beceri düzeylerinin ve davranışlarının değerlendirilmesinde yaş, cinsiyet, tanı, ne kadar süredir özel eğitim aldığı, uğraştığı spor/egzersiz türü, ne kadar süredir spor/egzersiz yaptığı, spor/egzersizi ne sıklıkta ve ne kadar zaman harcadığı açılarından değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde betimsel istatistiki işlemlerden sonra gruplar arasındaki farkı belirlemeye yönelik olarak Mann Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır ve analizlerde anlamlılık düzeyi olarak .05 ele alınmıştır. Elde edilen bulgularda, egzersiz yapan çocukların kişiler arası beceriler ile kızgınlık davranışlarını kontrol etme ve değişikliklere uyum sağlama becerilerinin egzersiz yapmayanlara göre daha iyi düzeyde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, cinsiyet, özel eğitim alma süresi, yaptığı egzersiz türü, egzersiz yapma süresi, egzersiz yapma sıklığına ilişkin herhangi anlamlı bir bulguya rastlanmazken, çocukların egzersiz için ayırdığı saatin saldırganlık, sosyal davranış, kişiler arası beceriler, kendini kontrol etme becerileri, amaç oluşturma becerileri ve sonuçları kabul etme becerileri arasında anlamlı fark yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, çocukların egzersiz yapmalarının bazı sosyal davranış becerilerini iyileştirdiği, egzersize ayrılan saati daha fazla olan çocukların davranışlarında ve sosyal becerilerin bazı parametrelerinde anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Egzersiz ayrılan saat arttıkça uzun vadede daha fazla olumlu gelişmenin ortaya çıkacağı kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: