Özet:

Avrupa’da etkilerini 19. yüzyılda hissettiren aklın ve bilimin egemenliğini önemseyen ve gelenekten kopuşun ifadesi olan modernizm, klasik sanatın estetik anlayışından da bir ayrılıştır. Kilisenin dogmatik ve skolâstik düşünce sistemine bir tepki içeren modernizm; insanın yüceltilmesi projesini esas alır. Avrupa toplumunun savaşlarla aklın ötelenerek hümanistik değerlerin yok olduğunu, kapitalist pazar ekonomisi ile bireyin sömürüldüğünü görmesi, modernizm-ötesi/sonrası anlamına gelen bir tepkiye neden olur. Modernitenin rasyonalist ve epistemolojik bütün parametrelerine tepki gösteren postmodern söylem; kendini bilimden sanata, mimariden edebiyata her alanda hissettirir. Postmodernizmin edebiyata yansıması; modernizmin mimetik ve didaktik misyonunun aksine kurmacayı, idealizmin yerine oyunsuluğu, seçkinciliğin yerine de çoğulculuğu deklare etmesidir. Edebi anlayışın serbest yansıma ve kurgu alanı olan romanda ise bu özelliklerin uygulama yöntemleri; üstkurmaca, metinlerarasılık, gizem/gerilim ve tarihi yönelim olarak karşımıza çıkar. Bu makalede amaç, öncelikle söylemsel olarak modernizme tepki olarak çıkan postmodernizm hakkında tanımsal sınırları yüzeysel olarak çizmek ve bu söylemin edebiyata ve romana yansıyan genel kurallarını belirtmektir.

Anahtar Kelimeler: