Abstract:

Eğmek bükmek, şekil vermek fiilinin bir türevi olan eğitim kelimesi toplumların ortaklaşa meydan getirdikleri değerler sisteminin uygulanışı ve gelecek nesillere aktarımı amacı gözetilerek, insan hayatının her safhasında var olan, bazen örgütlü olarak belirli bir sistem dahilinde bazen ise herhangi bir programa veyahut örgütlü bir işleyişe bağlı olmaksızın gerçekleştirilen kurallar sistemine verilen addır. Bu kurallar sisteminin, örgün eğitim dışında kalan; örgütlü bir program ve gözetime tabi tutulmadan ve herhangi bir sisteme bağlı kalmadan hayatımızın her safhasında farklı şekillerde yer alan; ilkeleri, uygulamaları ve hedefleri örgütsel bir işleyiş şeklinde hazırlanmamış olan programına “Örtük Program” adı verilmektedir. Toplum içerisinde belirli kural ve kaidelerle belirtilmemiş, ancak her ferdin kendisini uymakla yükümlü hissettiği ahlak kuralları, görgü kuralları, örf, adet, gelenek gibi soyut kültür öğeleri, bu örtük program vasıtasıyla herhangi bir örgütlü işleyişe veyahut sisteme tabi olmaksızın sözlü kültür ortamında öğretilmekte ve gelecek nesillere aktarılması sağlanmaktadır. Bu bağlamda sözlü kültür ortamında yaratılmış olan masal, efsane, halk hikayesi, destan gibi halk anlatılarının, “örtük program” açısından oldukça zengin bir karaktere sahip olduğu görülmektedir. Biz de bu makalemizde Dede Korkut hikâyelerinde örtük program çerçevesinde yer alan unsurların tespitini Dede Korkut Kitabı’nın onuncu anlatısı olan ‘Uşun Koca Oğlu Segrek Destanı’ üzerinde gerçekleştireceğiz

Keywords: