Özet:

Bu araştırmanın amacı; Türkiye’de ortaöğretim fizik, kimya, biyoloji dersi öğretim programları üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin araştırma eğilimini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma kapsamındaki lisansüstü tezlerin; araştırma konusu, araştırma modeli, araştırmanın örneklemi-çalışma grubu, veri toplama araçları, veri analiz tekniklerine ilişkin dağılımları incelenmiştir. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmada, 47 yüksek lisans tezi ve 33 doktora tezi olmak üzere 80 tez incelenmiştir. Verilerin analizinde, doküman analizi ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre; lisansüstü tezlerde çoğunlukla program değerlendirme, akademik başarı, öğrenme yaklaşımları- öğretim modelleri öğretim yöntem ve teknikleri, ders kitabı inceleme, öğretim materyalleri, tutum konuları üzerinde durulmuştur. Araştırmalarda en çok nicel araştırma yöntemi kullanılmış, bunu nitel ve karma araştırma yöntemleri takip etmiştir. Tezlerde nicel araştırma yöntemlerinden ilk sırada tarama modeli, ikinci sırada deneme modeli yer alırken; nitel araştırma yöntemlerinde ise en fazla durum çalışması modeli tercih edilmiştir. Tezlerin örneklem/ çalışma gruplarının çoğunluğu öğrenci ve öğretmenlerden oluşmuştur. Araştırmalarda veri toplama aracı olarak en çok ölçek, görüşme, anket, başarı testi, doküman ve gözlem teknikleri kullanmıştır. Tezlerde en çok kullanılan veri analiz teknikleri ise betimsel istatistikler ile parametrik istatistiklerdir. Betimsel istatistiklerden özellikle yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma; parametrik istatistiklerden ise t testi ve ANOVA tercih edilmiştir. Nitel boyutta betimsel istatistikler dışında kullanılan istatistiklerde ise betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları doğrultusunda; araştırmalarda deneysel modele, nitel ve karma araştırma yöntemlerine daha fazla yer verilmesi; fizik, kimya ve biyoloji derslerine yönelik lisansüstü düzeyde çalışmaların sayısının artırılması; araştırma konularının ilgili alanlara katkı sağlayacak şekilde belirlenmesi ve özgün olması; örneklem grubunun belirlenmesinde araştırmaya uygun çeşitli örneklem gruplarının tercih edilmesi; araştırmalarda veri toplama araçlarının çeşitlendirilmesi; veri analizi bölümlerinin daha açıklayıcı ve ayrıntılı sunulması ve doğru veri analiz yöntemlerinin seçilmesi; benzer araştırmaların alanda yapılmış makale ve bildiriler üzerinde de yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: