Özet:

Giriş: Obezite (şişmanlık), optimal vücut fonksiyonu için gerekenden fazla yağ depolanması ile enerji dengesindeki bozukluklarla belirlenen patolojik bir durumdur. Obez bireylerin genetik yapısını değiştirmek mümkün olmasa da yeme davranışı/alışkanlığı olumlu yönde değiştirilerek, sağlıklı yaşam davranışları kazandırılabilmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, deneyimlerin bazı insanların beslenme alışkanlıklarını nasıl etkilediğini belirlemek amacıyla Prochaska ve ark. tarafından (1987) geliştirilen Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeği’nin Türkiye’de geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmektir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Ağustos- Kasım 2011 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji Bilim Dalında yatmakta olan ve polikliniğe başvuran 480 obez hasta oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak hasta tanıtıcı bilgi formu ve Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ölçek sahibinden, kurumdan ve hastalardan yazılı izin ve etik kurul onayı alınmıştır. Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeği 48 maddeden oluşmaktadır. Her ifadeye kişilerin katılma durumu 5 dereceli likert ölçeği kullanılarak saptanmaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılımı, faktör analizi, madde toplam puan korelasyonu ve Cronbach alfa katsayısı analizleri kullanılmıştır. Test-retest (ard-arda test) güvenilirliğini değerlendirmek üzere Intraclass Correlation Coefficient (ICC) hesaplanmıştır. Bulgular: Ölçeğin 4 uzman tarafından Türkçe’ye çevirisi ve 4 uzman tarafından da İngilizce’ye geri çevirisi yapılmıştır. İçerik geçerliği için 13 uzmandan görüş alınmış, yapılan analizde uzman puanlarının uyumlu olduğu görülmüştür (KW=0.100, p=0.07). Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeği’nin Cronbach’s alpha ICC değeri 0.90’dır. Faktör yüklerinin ise 0.420-0.864 arasında olduğu, 12 faktör grubuna ayrıldığı ve genel Cronbach Alpha katsayısının 0.94 bulunmuştur. Sonuç: Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeği, Türk toplumu için güvenirliği ve geçerliği yüksek bir ölçektir.

Anahtar Kelimeler: