Abstract:

İslami Finansal Enstrümanları bağlamında farklı varyantlarla tarihi süreç içerisinde yer alan vakıf müesseseleri, Müslüman toplumun hayatında ibadetten eğitime, iaşeden ibadeteye, insanlardan diğer canlılara kadar sosyal ve iktisadî hayatın her alanında varlığını göstermiş, gerek ferdî gerekse ictimai ihtiyaçların karşılanmasında bir finans enstrümanı olabilmiştir. İslâm Hukukunun bir terimi olarak, “Allah için mülkünü bağışlamak ve te’bid amacıyla hapsetmek” demek olan vakıf ameliyesi,  “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olanıdır,” ruhunu diri tutmaktadır. Bu ulvî gayeye matuf olarak Müslümanlar gerek menkul gerek gayrimenkul varlıklarını vakıf etmek suretiyle ebedileştirme yoluna gitmişlerdir. Vakfın gerçekleştirilmesi safhasında tartışmalara mahal olan bazı hukûkî hususlar meydana gelmektedir.  Hanefî hukukçulara göre, nukûd vakfının biri in‘ikâd safhasında, biri de devamlılığı noktasında olmak üzere iki sorunlu nokta vardır. Vakfedilen değerin gayr-ı menkul olması durumunda te’bîd, menkul olması durumunda da sıhhat ve luzûm sorunları meydana gelmektedir. Nukûd vakfına cevaz vermeyen Ebu Hanife’ye göre akâr vakfı geçerli fakat bağlayıcı vasfını hâiz değildir. Bu da vakfın, te’bîd ve sadaka-ı cariye (kalıcı sadaka) vasfını kazanmasına engel teşkil etmektedir. Bu sorunları bertaraf etmek için işin başında özellikle nukûd vakfının in‘ikadında belli formüler devreye sokulmuştur. 

Keywords: