Özet:

Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin kırsaldaki okullarında eğitim gören birçok iki dilli öğrencilerin birtakım sorunlar yaşadıkları bilinmektedir. Orantısız öğretmen hareketliliği bu sorunların nedenlerden biri olarak görülmektedir. Bölgedeki okullara çok sayıda kadrolu/sözleşmeli öğretmen ataması yapılması bu sorunların çözümlerinden en önemlisidir. Ancak orantısız öğretmen hareketliliğinden dolayı öğretmen açığı bir türlü kapatılamamaktadır. Bu açığı kapatmak adına özellikle kırsaldaki okullara daha yoğun düzeyde ek ders karşılığı çalışan ücretli öğretmenlik uygulamasına başvurulmaktadır. Ücretli öğretmenlerin mezun oldukları okul türleri ve gelişi güzel istifaları tartışma konusu olmaktadır. Öğretmen ihtiyacı dikkate alınırken orantısız öğretmen hareketliliği unutulmaktadır. Orantısız öğretmen hareketliliğinin kırsaldaki iki dilli öğrencilerin eğitim gördükleri okullarda, öğrencilerde açtığı sorunlar yeterince sorgulanmamaktadır. Bu araştırmada ‘orantısız öğretmen hareketliliği’ kavramı ilk kez mercek altına alınmıştır. İki dilli öğrencilerin yoğunlukta yaşadığı bölgelerde daha sık yaşandığı için de bu öğrenciler üzerindeki etkileri de belirli düzeyde tartışılmıştır. Nitel araştırma yöntemine dayalı bu araştırmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Van ilinde görev yapmış/yapan öğretmenler, veliler, okul/şube/ilçe milli eğitim müdürleri ve yardımcıları, sendika temsilcileri araştırmanın çalışma grubunu (n=56) oluşturmaktadır. Ölçüt örnekleme yolu ile belirlenen çalışma gurubundan veriler, çevrimiçi anket ve yüz yüze görüşme teknikleri ile toplanmıştır. 2020-2021 öğretim yılı güz yarıyılının başında toplanan verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; çeşitli nedenlerle gerçekleşen orantısız öğretmen hareketliliğinin ciddi sorunlar yarattığı ve iki dilli öğrencilerin başarısızlıklarındaki en önemli nedenlerin başında geldiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: