Views
10
Yaşayan (veya yeni ölmüş) kişilerin sikkeler üzerindeki portrelerinin açık bir şekilde tanınabilen şahsi özelliklerle betimlenmesi Yunan ve Pers kültür bölgelerinin kesiştiği noktada, siyasi iktidar yapılarının git gide karmaşıklaşması sonucunda geliştirilmiştir. Baskın bir topluluğun simgesi veya kraliyet otoritesinin genel özelliklerine sahip bir figür bu şekilde betimlenen paranın değerini garanti etmesi açısından başta yeterli olduğu yerlerde, bir bölgede sikke baskılarının birbirlerine rakip sikke darpçıları aracılığıyla artan dolaşımı çeşitli tedavüllerin ve her bir resmin aktarması gereken iktidar iddialarının çok daha incelikli farklılaşmasını gerekli kılmıştı. Bu, tıpkı Akhamenid krallarının emri altındakiler tarafından basılan çeşitli sikke serilerinde olduğu gibi, farklı iktidar seviyeleriyle belirli bir hiyerarşiyi ifade etmek için ikonografinin kullanıldığı durumlarda da geçerliydi. Başlangıçta bu sikkeler sadece en tepedeki efendinin otoritesini göstermek amaçlıydı. Ancak bazen de iktidardaki olan sistemle rekabet için kullanıldı, ki bu da her bir emisyonu bastıran kişinin şahsi kimliğini daha kuvvetli vurgulayan karmaşık görsel mesajları oluşturmuştu. Sayısız hanedan boylarının nispeten küçük ve daha üst bir etkinin doğrudan etkileşim çevresinin ötesindeki izole ortamlarda birbirleriyle yarıştığı Lykia’nın farklı sikke tedavüllerinde, çeşitli sikke darpçılarının, adlarına basılan sikkeler üzerindeki şahsi tasvirlerin kademeli benimsenişi aracılığıyla farklılaştırma denemelerinin yapılmış olması tesadüfi değildir. Büyük İskender’in seferleri nedeniyle geleneksel sistemlerinin çözülmesi ve Anadolu ile Yakın Doğu’daki çeşitli bölgelerin politik olarak yeniden düzenlenmesi, bölgesel iktidar merkezlerinin artmasına yol açmıştı; bunların hepsi iktidar iddialarını yansıtan kendi sikkelerini basıyorlardı. Ptolemaioslar ve Seleukosların sikkelerinden itibaren okuma yazma bilmeyenlerin dahi kralları birbirinden ayrıt edebilmeleri amacıyla sikkeler üzerine dönemin hükümdarının kendi portresi git gide daha fazla betimlendi. Sadece, çeşitli güç bloklarının kıyısında köşesindeki, yabancı paraların dolaşımının olmadığı ücra bölgelerde yer alan yerlerde kralın yalnızca sembolik (bireyselleşmiş yüz tasviri olmayan) betimlemesi sikkeler üzerinde bir süre devam etmiştir.
Die Darstellung von Menschen mit deutlich wiedererkennbaren individuellen Zügen auf Mün-zen entwickelte sich im Grenzbereich zwischen dem griechischen und dem persischen Kultur-raum als Folge von komplexer gewordenen politischen Machtstrukturen vor Ort. Wo zu-nächst das Symbol einer politischen Körperschaft oder die Abbildung einer lediglich mit den Attributen königlicher Herrschaft ausgestatteten Figur ohne irgendwelche weiteren persönli-chen Merkmale genügt hatte, um die Garantie für die Wertigkeit des Geldes durch eine über-geordnete Autorität zu unterstreichen, machte die zunehmende Produktion von Münzen durch Akteure auf untergeordneten hierarchischen Ebenen, welche als Vermittler, bisweilen aber auch als Konkurrenten einer gegebenen Herrschaftsstruktur auftreten konnten, eine im-mer differenziertere Kennzeichnung der Verantwortlichkeit für die Prägungen und des damit ausgedrückten Machtanspruches notwendig. Es ist kein Zufall, dass ausgerechnet Lykien mit seiner eher peripheren Lage und seiner Vielzahl an kleinen, von konkurrierenden dynastischen Clans kontrollierten Machtzentren auf engstem Raum, die ersten echten Ansätze zu einer indi-viduellen Gestaltung des Herrscherbildnisses auf Münzen hervorgebracht hat. Mit der Auflö-sung der überkommenen politischen Strukturen in Kleinasien und im ganzen Vorderen Orient in der Folge des Feldzuges Alexanders des Grossen kam es zu weiträumigen geopolitischen Veränderungen und einer erheblichen Zunahme von regionalen Machtblöcken, die alle über eine eigene Münzproduktion verfügten und die sich ihre Einflussbereiche gegenseitig streitig machten. Da es in der Folge vor allem darum ging, dass die verschiedenen Prägeherren mit ihrem Geld auch von schriftunkundigen Nutzern klar voneinander unterschieden werden konnten, führte dies, namentlich bei den ptolemaischen und den seleukidischen Geprägen, zu einer verstärkten Individualisierung der Herrscherbildnisse auf den Münzen. Nur in abgelege-nen Regionen wie der Persis, wo es so gut wie keinen stetigen Zustrom und Umlauf von kon-kurrierenden Währungen gab, erfüllten nur symbolische Porträts der Regenten noch eine Zeit lang ihren ursprünglichen Zweck.
Field : Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
