Özet:

Transgenik bitkiler günümüzde, başlıca mısır, soya fasülyesi, kanola ve pamuk olmak üzere yirmiyi aşkın ülkede yetiştirilmektedir. Rekombinat DNA teknolojisinin ortaya çıkarabileceği sonuçlarla ilgili deneyimsizlik ve artmakta olan toplumsal kaygılar, genetiği değiştirilmiş organizmaları (GDOlar), tarladan markete kadar gerektiği anda tespit edebilmeyi ve gerekli düzenlemeler getirmeyi gerekli kılar. Yüksek spesifite ve duyarlılıkları nedeniyle polimeraz rincir reaksiyonuna (PZR) dayalı sistemler günümüzde genetik modifikasyonların tespitinde en çok tercih edilen yöntemlerdir. Bu çalışmada, PCR’a dayalı üç farklı yöntem olan ters ifadeli PZR (RT-PZR), gerçek zamanlı PZR (qPZR) ve geleneksel PZR, genetik modifikasyon tespitinde, Southern blot hibridizasyonu ile belirlenen transgen kopya sayıları referans alınarak karşılaştırılacaktır. Çalışmada, CaMV-35S promotoru ve A.tumefaciens nos terminatörü kontrolünde beta-glukoronidaz (gus) geni taşıyan birinci nesil transgenik mercimek bitkileri kullanılmıştır. Geleneksel PZR, gus gen sinyalinin belirlenmesinde, RT-PZR, gen ifadesinin belirlenmesinde kullanılmıştır. qPCR ise 35S promotor ve nos terminator ifade sinyallerinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Kullanılan tüm yöntemler, hedef gen için çoğaltım sinyalleri üretmede başarılı olmuştur. qPCR sinyal yoğunlukları RT-PZR tarafından oluşturulan bant yoğunluklarıyla bir ölçüde tutarlılık göstermekle birlikte, PZR’ye dayalı bu iki yöntemle elde edilen sonuçlar Southern blot hibridizasyonuyla belirlenen gen kopya sayılarından bağımsız görünmektedir. Geleneksel PZR ile elde edilen bant yoğunlukları ise diğer PZR’ye dayalı yöntemlerle belirli bir ilişki göstermemiştir. Saf DNA örneklerinde ölçülmüş olan genin kopya sayısı ve qPZR sinyal yoğunluğu arasındaki tutarsızlığın, çok çeşitli faktörlerin qPZR üzerindeki etkileri ve yöntemin genetik modifikasyonun sayısallaştırılmasındaki güvenilirliği üzerine yapılan tartışmalara katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler: