Özet:

Tarihçilerin kültür ya da medeniyetlerin geçmişlerine dair bilgilere ulaşırken kullandıkları en önemli çalışma yöntemi olan doküman analizi sayesinde elde edilenler, belirli bir çerçeve içerisinde ve birbiri ile ilişki kurularak ilgili kültür medeniyet hakkında bütünü gösteren bir resim elde edilmeye çalışılmaktadır. İşte bu çalışmada da konu dâhilinde örneklem olarak seçilen Vilâyetnâme-i Hacı Bektâş-ı Veli’den elde edilenlerle yola çıkarak XIII. yüzyıl Anadolusu’nun iktisadi hayatına dair çıkarımlarda bulunulmaya çalışılmıştır. Menâkıb-ı Hünkâr Hacı Bektâş-ı Velî yahut Vilâyetnâme-i Hacı Bektâş-ı Veli adı ile de bilinen eser XV. yüzyılın sonu XVI. yüzyılın başlarında Uzun Firdevsi’nin kaleme aldığı belirtilen bir nüsha olup, 1200’ler ile 1300’lerin ilk çeyreğinde yaşadığı bilinen Hacı Bektâş-ı Velî’yi anlatmaktadır. Hacı Bektâş-ı Velî’nin düşünce, yaşayış, uygulama ve etkinliklerinin propagandası maksadını güden, XIII. yüzyıl Anadolusunun en tanınmış, en çok nüshası olan ve bu sayede en çok okunma imkânı bulunan menâkıbnâmelerden biri olan Vilâyetnâme-i Hacı Bektâş-ı Veli ışığında hem siyasi, hem ekonomik hem de dini olarak sancılı bir dönem geçirdiğini gördüğümüz Anadolu coğrafyasının siyasi, dini, ekonomik ve sosyo-kültürel alanlardaki toplum hayatı hakkında çıkarımların yer aldığı bu çalışma metin kapsamında ele alınan konu hakkında amaç, yöntem, ana problem ve alt problemlerin verildiği bir giriş, XIII. yüzyıl Anadolusunun siyasi panoramasının verildiği birinci bölüm, Hacı Bektâş-ı Veli’nin ve eserinin ele alındığı ikinci bölüm ve eserden elde edilen ekonomik yaşama dair bulguların verildiği üçüncü bölüm ile birlikte çalışmanın bulgular ışığında genel bir değerlendirmesinin yapıldığı sonuç bölümlerinden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: