Abstract:

Dâstân-ı Kız (Hikâyet-i Kız ve Cehûd) mesnevisi İslami dönem Türk edebiyatına ait ve Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış önemli bir dil yadigârıdır. Eser, XIV. yüzyılda yazılmıştır ve yazarı Yûsuf-ı Meddâh’tır. Eser özellikle “Mevlit Hikâyeleri” olarak bilinen dinî hikâyelerden biridir ve genellikle yazma mevlitlerin devamında bulunmaktadır. Matbu mevlitlerde ise genellikle bu hikâye yoktur. Mesnevide konu olarak anne-baba ve kızlarından oluşan üç kişilik bir ailenin dinlerini terk etmemek için verdikleri mücadele ve peygamberin yardımıyla başkasına satılan kızın tekrar dönüp evine gelmesi anlatılmaktadır. Hikâye didaktik bir özelliğe sahiptir. Ana düşünce olarak dünyanın geçiciliği ve öte dünyanın ebedî olduğu fikri işlenmektedir. Buna göre bu dünyada İslam dinini dosdoğru yaşayarak, din yolundaki her türlü acıya katlanıp öteki dünya için çalışılmalıdır. Eserin beyit sayısı nüshalara göre değişmekle birlikte en çok beyit içeren matbu nüshada 370 beyit bulunmaktadır. Bu da orijinal metindeki beyit sayısının buna yakın olması gerektiğini göstermektedir. Dâstân-ı Kız mesnevisi üzerine yapılan bu çalışmada eserin yazma ve matbu nüshaları tespit edilerek bu nüshaların katalog bilgileri verilmiş, nüshaların beyit sayısı belirlenerek her nüshadan baştan üç, sondan iki beyitlik kısmın transkripsiyonu ve dil-içi çevirisi yapılmıştır. Görselleri elde edilen nüshalardan bir varaklık örnek çalışmanın sonuna tıpkıbasım olarak eklenmiştir. Son olarak Dâstân-ı Kız mesnevisi üzerine yapılan çalışmalar belirtilmiş ve nüshalar üzerine genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Keywords: