ASOS INDEKS
Görüntüleme
3
Öz: Türk tarihçilerinin Cumhuriyet döneminin başlarından itibaren modern Ortadoğu üzerine verdikleri eserlerin etraflı bir genel değerlendirmesi, henüz yapılmış değildir. Oysa Türk tarihçiliğinin bu alandaki gelişimi ve özelliklerinin incelenmesi, genel gelişim çizgisi ve niteliklerinin de daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. Bu bağlamda mevcut çalışma, Cumhuriyet döneminde Türk modern Ortadoğu tarihçiliğinin izlediği seyir hakkında bazı genel değerlendirmeler sunma amacındadır. Konu hakkında ilk eserlerin verildiği 1930’lardan itibaren özellikle arşiv kaynakları ve diğer birincil kaynaklara dayanarak kaleme alınan ve Ortadoğu ile Kuzey Afrika’nın 19. ve 20. yüzyıllardaki siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel tarihini ele alan monografilere odaklanılmaktadır. Değerlendirme çerçevesinde hem yayınlanan monografilerin zaman ve diğer değişkenlere göre sayısal dağılımları üzerinde durulmakta, hem de içerik analizleri yapılmaktadır. İncelemenin sonuçlarının gösterdiği üzere, Türk modern Ortadoğu tarihçiliği bir kısım Ortadoğu ülkesinin Sovyet Bloğuna daha yakın durduğu Soğuk Savaş’ın sona ermesi, aradaki I. Dünya Savaşı’ndan kalma psikolojik ve ideolojik uzaklığın aşılması, bölge ülkeleriyle yakın ilişkiler kurulması, Osmanlı arşivlerinin büyük bölümünün tasniflenerek sayısal ortamdan erişilebilir hale gelmesi ve üniversite ve araştırmacı sayısında büyük artış gerçekleşmesi gibi faktörlerin bir araya gelmesiyle 2000’li yıllardan itibaren büyük bir atılım göstermiştir. Bölgenin modern tarihini çalışan Türk tarihçileri, Osmanlı arşivlerine dayanarak İmparatorluğun eski Arap vilayetlerinin tarihinin çeşitli yönleriyle aydınlatılmasına katkıda bulunmuş, Osmanlı merkezileşme-modernleşme politikalarının sonuçlarına ve yerel nüfus ile Osmanlı idaresi arasındaki etkileşimlere ışık tutmuşlardır. Ortadoğu’da günümüzde yaşanan sorunların tarihsel kökenlerini araştırmış, bölgenin bugününü daha iyi anlamamızı sağlayacak bilgileri ortaya koymuşlardır. Osmanlı idaresinin ve bölge halklarının Batı etkisine maruz edilgen özneler görünümünden sıyrılması ve bölgenin bugünkü halinin şekillenmesinde oynadıkları etkin rolün belirginleşmesi yönünde de çaba göstermişlerdir.
Abstract: As yet there is no overall assessment of the works of Turkish historiography on the modern Middle East published since the beginning of the republican period. This seems to be an important gap, as an examination of the development and characteristics of Turkish historiography in the field could contribute to a better understanding of its general line of development and main features as well. The present study, as a preliminary step, aims to offer some general considerations on the development of Turkish historiography on the modern Middle East during the republican era. It focuses on the historical monographs on the Middle East –especially those based on archival and other primary sources– which have been published since the 1930s, when the first such works appeared, and which deal with the political, social, economic and cultural history of the Middle East and North Africa during the 19th and 20th centuries. The assessment includes an investigation of the numerical distribution of the monographs according to time as well as other variables, and also involves an analysis of their contents. The results of the examination indicate that Turkish historical scholarship on the Modern Middle East has experienced a major breakthrough since the 2000s as the consequence of a combination of several different factors. Among these are the end of the Cold War, during which some Middle Eastern countries had stood closer to the Soviet Bloc, the closing of the psychological and ideological gaps left over from the First World War, the establishment of close relations with the countries in the region, the classification of a major part of the Ottoman archives as well as the provision of online access to them, and last but not least, a great leap in the overall number of Turkish universities and researchers. Consequently, Turkish historians of the modern Middle East have been able to make important contributions to the historiography of the former Arab provinces of the Empire by drawing extensively on the Ottoman archives. This has enabled them to shed light on the consequences of the Ottoman policies of centralization and modernization as well as on the interactions between the central administration and the local population. They have investigated the historical roots of the current problems in the Middle East, and unearthed new evidence that should make possible a better grasp of the present state of the region. They have also challenged the image of passive subjects, exposed to Western influence, that has been projected so long on the Ottoman administration and the inhabitants of the region, and instead sought to reveal the active role that both in fact played in the making of the present-day Middle East.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
