Abstract:

Giriş: En yaygın viral patojenler Akut Arı paralizi virüsü (ABPV), siyah kralice gözü virüsü (BQCV), deforme kanat virüsü (DWV),Israil akut paraliz virüsü (IAPV), Kaşmir arı virüsü (KBV), torba çürüklüğü virüsü (SBV) ve kronik arı felci (paralizi) virüsü (CBPV)’dür. Bu derlemede yetişkin arıda paralitik hastalıklara en çok neden olan IAPV, KBV, ABPV ve CBP virüsü ile koloni kayıpları değerlendirilecektir. Morfoloji ve Genom Organizasyonu: Bu virüslerden IAPV, ABPV ve KBV morfolojileri ve genom organizasyonları açısından birbirlerine benzemektedir. Genom organizasyonu içerisinde bu üç virüsün taşıdıkları genetic material RNA’nın büyüklüğü, oluşturduğu protein ürünleri, taşıdıkları intergenik bölgeler karşılaştırılmıştır. IAPV ve KBV’nin birbirlerine daha çok benzer olduğu, ayrıca hangi genom bölgeleri açısından birbirlerine benzer olduğu yapılan çalışmalarla ortaya konulduğu belirtilmiştir. CBPV’nin ise daha küçük genoma sahip olduğu belirtilmiştir. Yapılan filogenetik çalışmalara göre bu virüsün Nodaviridae ve Tombusviridae virü ailesi kümeleri arasına yerleştirdiği yapılan bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Enfeksiyon ve Patolojisi: Morfoloji ve genom organizasyonunda olduğu gibi ilk gruptaki benzer virüslerin enfeksiyonları ve nasıl hastalığa neden oldukları gerek doğal gerekse hastalığa neden olarak gösterilmiştir. Bu virüsler verilen arılarda ne gibi değişiklikler ve hastalık seyri yapılan çalışmalarla gösterilmeye çalışılmıştır. Bu virüslerin yetişkin balarılarından nerelerde bulunduğu ve ayrıca nasıl belirlenebileceği konuları yapılan çalışmalarla özetlenmiştir. ABPV görülmesi yaz aylarında sıklaşırken, KBV ve IAP virüslerinin görülme sıklığı ise sonbaharda artmaktadır. Bu virüsler diğer parazitleri ile korelasyon göstermektedir. Kovan bireyleri arasında ise bu virüslerin hem yatay hem de dikey olarak aktarıldıkları belirtilmiştir. Ana arıdan yumurtlama ile yavrulara aktarırken, erkek dölleme yolu ile ana arıya, işçiler ise besleme yolu ile larvalara virüsleri aktarmaktadırlar. Bu virüslerin koloni düzeyinde neden oldukları kayıplar daha sonra yoğun koloni kayıpları ile ilişkilendirilmektedir. Yukarıdaki virüslerin aksine CBPV’nin diğer parazitler ile korelasyon göstermediği ancak koloni içerisinde çok farklı şekillerde paralitik semptom gösterdiği belirtilmektedir. Bu semptomlardan bazıları uçamayan, sürünen siyah arılar, kovan önünde tüysüz siyah arılar, dışarı atılmaya çalışılan arılar, kovan önünde ölü arı birikimi ve koloni sayısında dramatic düşüş bu semptomlardan bazılarıdır. CBPV enfeksiyonunun yavaş seyretmesine rağmen ölümlerin kısa sürede meydana gelmektedir. Bu virus kovan içerisinde tüm gelişim sürecini enfekte etmekte, Ana arıyı da enfekte etmesine rağmen daha çok yetişkin arıları etkilemektedir. CBPV salgını daha çok ilkbahar ve yaz aylarında görülmektedir. Virüs Hastalıklarının Yönetimi ve Tedavisi: Virüs hastalıklarının yönetiminde hastalığa neden olan ajanın çok iyi bilinmesi nasıl hastalığa neden oluyor koloni içerisinde nasıl bulaşıyor koloninin zayıflamasına nasıl neden oluyor konularının kolonilerde çok iyi bilinmesi durumunda bu ajana karşı birey düzeyinde bağışıklık sisteminin harekete geçirilerek enfeksiyon önlenebilecektir. Yapılan çalışmalar RNAi teknolojisinin RNA virüslerinde replikasyonu engelleyerek hastalığı engellemektedir. RNAi, RNA replikasyonu sırasında ikili sarmal RNA ara ürünlerini belrilemekte ve replikasyona engel olmaktadır. Sonuç: Özetle ABPV, KBV, IAPV ve CBPV düşük oral enfeksiyona sahiptir ve kovan içerisinde saklı enfeksiyona neden olur ve çoğu durumda düşük hastalığa neden olur, fakat değişik stres nedenlerinden dolayı arının hemolimfine (ABPV, KBV, IAPV ve CBPV) ya da kütiküler epidermise (CBPV) ulaşabilir ve dolayısıyla yüksek düzeyde ölüme neden olabilirler. ABPV, IAPV KBV ve CBPV enfeksiyonlarının biyolojisini daha iyi anlama ve enfeksiyona karşı balarısı direnç mekanizmasının anlaşılması, balarısı virus enfeksiyonlarına karşı daha iyi yaklaşımlar geliştirmede ve viral patojenlere dirençli soyların ıslahında yardımcı olacaktır.

Keywords: