Özet:

Yaşam kalitesi, günümüzde tüm toplumların ulaşmak istediği evrensel bir hedef haline gelmiştir. Çok boyutlu ve multidisipliner bir kavram olarak, birden çok disiplinin ortak tartışma konusu haline gelmesi nedeniyle, farklı tanım ve göstergeler ile ele alınarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte araştırmacılar, yaşam kalitesinin iki boyutu olduğu konusunda ortak fikir birliğindedir. Bunlardan ilki, bireyin yaşadığı hayattan duyduğu tatmin ve memnuniyet düzeyini belirleyen öznel göstergeler ikincisi ise bireyin öznel algısını şekillendiren nesnel göstergelerdir. Zaman içerisinde yaşanan toplumsal ve sosyal değişimler ile, tartışma konusu olduğu disiplinin değerlendirme sistemine göre, yaşam kalitesi, yaşamın farklı boyutlarıyla değerlendirilmektedir. Kent planlama alanında da farklı biçimlerde kavramsallaştırılan yaşam kalitesi, çevre ve kent kalitesinin etkileşimine odaklanarak daha özel bir alan olan ‘kentsel yaşam kalitesi’ kavramını ortaya çıkarmaktadır. Ülkemizde yaşanan hızlı kentleşme ve göç oranlarının artması ile buna bağlı olarak yaşanan kentleşme, kentlileşme ve uyum problemleri, kentsel hizmetlerin yetersiz kalması, nüfus grupları arasında yaşanan sosyo-ekonomik ve kültürel yapıda yaşanan farklılaşmalar gibi sorunlar, kentsel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeye başlamıştır. Bu nedenle, ülkemiz kentlerinde yaşanan hem mekânsal hem de toplumsal iyileşmenin gerekliliği karşısında, yaşam kalitesi, sorunların tespit edilmesi için bir yöntem ve ulaşılmak istenen bir hedef olmaktadır. Aynı zamanda, mekânsal bir müdahale biçimi olan kentsel dönüşüm uygulamaları ile ilişkilenmektedir. Bu çalışmada, yaşam kalitesinin farklı disiplinlerde yeraldığı biçimi ile ölçümünde kullanılan göstergeler üzerinde durulmakta ve kent planlama disiplini içindeki ele alış şekilleri ile bağlantı kurulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: