Özet:

Sanat âleminde “zerrînkalem” (altın kalem) unvanıyla da tanınan Nizâmeddin Şah Mahmûd’un Nîsâbur’da (Nişâbur) 884-898 (1479-1493) yılları arasında doğduğu tahmin edilmektedir. İlk ta‘lik meşkini dayısı Abdî Nîsâbûrî’den almıştır. Daha sonra Sultan Ali Meşhedî’nin hat derslerine devam ederek yazısını geliştirmiş; Ali Herevî ve Muhammed Handan gibi üstadların yazıları üzerinde yaptığı incelemelerin ardından kendi üslûbunu ortaya koymuştur. Sanatkârları destekleyen Şah İsmâil, Şah Mahmûd’u himayesi altına alarak şehnâmesini yazmakla görevlendirmiştir. Çok sayıda eser vermiş olan Nîşâburî’nin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde muhafaza edilen (Hırka-i Saâdet, nr. 25) Mushaf-ı Şerîf’i, ince ta‘lik hatla yazılmış mushafların en önemli örneklerindendir. 37 × 25,5 cm. ebadında ve 361 varak olan bu Mushaf, Hasan el-Bağdâdî’nin idaresindeki müzehhipler tarafından tezhiplenmiş; Şah Muhammed Bahadır Han tarafından Osmanlı Sultanı III. Murad’a hediye edilmiştir. Hat, tezhip ve cild gibi kitap sanatlarının her biri için emsal teşkil edecek mahiyetteki bu Mushaf’ın Osmanlı sanatına tesirde bulunan eserlerden olduğunu söylemek mümkündür. Başından sonuna kadar aynı zarafet ve letafet ile yazılmış olan mushaf, tezhip sanatının incelik imkânlarını da zorladığı için İslâm sanatının şaheserleri arasındadır. Bu çalışmada, Şah Mahmûd Nişâburî’nin yazmış olduğu Mushaf’ın, bilhassa hat sanatı bakımından tahlili hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: