Özet:

Öz Urfa, geçmişten günümüze geniş bir tasavvuf kültürüne sahiptir. Urfa, farklı tasavvuf tarîkatlarına ev sahipliği yaptığı gibi bu tarîkatlara mensup birçok önemli tasavvuf şahsiyeti de yetiştirmiştir. Bu tasavvuf erbabının ekseriyeti Urfa’da kayda değer tesirler bırakmışlardır. Urfa’da yetişen ve halen halk tarafından hayırla yâd edilen tasavvuf ve tarîkat şahsiyetlerin başında Dede Osman Avnî er-Ruhâvî (ö.1300/1883) gelmektedir. Dede Osman Avnî, Urfa Dergâh Camii zâviyesinde Kâdirî tarîkatının Hâlisiyye kolunun şeyhliğini kesintisiz olarak yetmiş yıl icra eden bir şahsiyettir. Kâdirî tarîkatının Hâlisiyye kolunun pîri olan Ziyâüddîn Abdurrahmân Hâlis et-Telabânî el-Kerkûkî’nin (ö. 1274/1858) yanında seyr u sülûkunu tamamladıktan sonra tarîkat icâzetini aldıktan sonra şeyhi tarafından Urfa’ya halife olarak tayin edilir. Dede Osman Avnî, uzun süren tarîkat hizmeti boyunca yaşadığı tasavvufî hâl ile Urfa halkının hürmet ve muhabbetini kazanır. Tarîkat ehli olsun olmasın herkese açık olan ve halk arasında “Dergâh Camii zikri” olarak bilinen zikir, kesintisiz bir şekilde asırlardır devam etmekte ve Dede Osman Avnî’nin ismiyle anılmaktadır. Bu çalışmada, Urfa’nın en çok bilinen ve tanınan Kâdirî tarîkatı şeyhinin hayatı ve tarîkat hizmetinin yanı sıra Dergâh Camii zikrinden haberdar olan her insanın bildiği Dede Osman Avnî’yi bilinmeyen yönleriyle ilmi bir perspektifle tanıtacağız.

Anahtar Kelimeler: