Abstract:

Osmanlı Devleti döneminde şair ve yazarların, yeteneklerini ortaya koymak konusunda yaptıkları ameliyelerden biri, çeşitli vesilelerle kaleme aldıkları eserleri, başta padişah olmak üzere, devrin idarecilerine takdim etmek olmuştur. Nitekim yeni hükümdarın tahta çıkması, cülûsiye metinlerinin telifinde ve yazılan bir eserin takdiminde önemli bir fırsattır. Bu bağlamda kaleme alınan cülûsiye metinlerinde, yeni devlet başkanını tebrik etme, cülûs bahşişi alma, şairlik yeteneğinin keşfedilmesini sağlama ve mansıp elde etme gibi düşünceler hâkimdir. Bu çalışmada Kerküklü Şeyh Muhammed Salih Efendi’nin (öl.1302/1884) Sultan Abdülaziz’in tahta çıkışı hasebiyle yazdığı cülûsiye kasidesi incelenmiştir. Şairin hayatı ve cülûsiye türü hakkında bilgi verildikten sonra Şeyh Muhammed Salih Efendi’nin Osmanlı Devlet Arşivinde kayıtlı olan cülûsiye kasidesinin transkripsiyonlu metni (çeviri metin) yazılmış, dil içi çevirisi yapılmış; metin, şekil ve anlam bakımından incelenmiştir. Böylece tespit edilen yeni bir manzum cülûsiye incelenerek hakkında yeterince çalışma yapılmamış olan cülûsiye türü literatürüne katkı sağlanmak istenmiştir. Tek şiiri tespit edilmiş olsa da kayıtlara göre Türkçe, Arapça ve Farsça şiir yazma kabiliyetine sahip olan Şeyh Muhammed Salih Efendi bir divan şairi olarak ilim âlemine tanıtılmıştır.

Keywords: