Özet:

Dünyayı algılamakta ve anlamlandırmakta; akademik, kültürel, kişisel ve toplumsal gelişmelerin sağlanmasında bir anahtar olarak görülen ana dilinin yetkin kullanımı konusunda öncelikle öğrencilere rol model olacak ve eğitim sürecini yürütecek ana dili öğretmenlerinin ve gelecekte bu görevi üstlenecek olan öğretmen adaylarının dil duyarlığına sahip olması önemli görülmektedir. Bu çerçevede öğrencilere ana dili duyarlığı kazandırmada öncü rol oynayacak ve geleceği şekillendirecek öğretmen adayları göz önüne alınarak bu çalışmada ana dili öğreticisi olan Türkçe öğretmeni adaylarının dil duyarlıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcıları ölçüt örnekleme yolu ile belirlenmiştir. Çalışma grubunu 2015-2016 eğitim öğretim yılında iki farklı devlet üniversitesinin eğitim fakültesi Türkçe öğretmenliği bölümünde öğrenim gören gönüllü 85 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırma verileri, gönüllü 85 Türkçe öğretmeni adayı ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Bu amaçla araştırmacılar tarafından 7 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış, elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiş ve sonuç olarak da araştırmada elde edilen sonuçlar konunun alt başlıklarına göre sıralanarak tartışılmıştır. Türkçe öğretmeni adaylarının görüşleri doğrultusunda çalışma sonucunda, dile yerleşmemiş yabancı kökenli (alıntı) sözcüklerin kullanımından kaçınmak ve sesletim, yazım ve noktalamaya özen göstermek dil duyarlığı açısından önemli görülmektedir. Ayrıca öğretmen adaylarının sosyal ağlarda ve dijital ortamlarda dil kurallarına uymayı çoğunlukla gerekli gördükleri, bu ortamlarda dilin özensiz kullanımının yanlışları yaygınlaştırabileceği ve iletişim güçlükleri ortaya çıkarabileceği savını ortaya koydukları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın diğer bir sonucunda ise Türkçe öğretmeni adayları dil kullanımında bir yanlışlık ya da özensizlik gördüklerinde genellikle uyarma/düzeltme ihtiyacı hissettiklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: