Özet:

Balkan Savaşları neticesinde Osmanlı Devleti’nin zorunlu olarak Balkanlardan, dolayısıyla Makedonya’dan tamamen çekilmesiyle Makedonya Türkleri, düne kadar hâkim millet konumundayken, bu topraklarda birdenbire Osmanlı Devleti’nin bakiyesi gözüyle bakılan, beş yüz küsur yıllık Osmanlı hâkimiyetinin hesabının ödetilmek istendiği bir azınlık olarak kendilerini bulmuşlardır. Osmanlı çekildikten sonra içinde önemli sayıda Türk nüfusunun yaşadığı bugünkü Makedonya toprakları, Sırplar ve Bulgarlar arasında el değiştirmiş, sonunda Sırbistan’da kalarak II. Dünya Savaşı’na kadar Güney Sırbistan veya Vardar Banlığı adıyla önce Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı, daha sonra ise Yugoslavya Krallığı’na bağlı olarak varlığını sürdürmüştür. Hem Sırp hem Bulgar yönetimi döneminde birçok baskı ve zulme maruz kalan Makedonya Türkleri, bilhassa Doğu Makedonya Türkleri, II. Dünya Savaşı sırasında Makedon halkıyla birlikte Nazi Almanlarının işgaline karşı ve Almanların yardımıyla Makedonya’yı işgal eden Bulgarlara karşı canlarını ortaya koyarak dört yıl savaşmış, vatan bildikleri toprakları düşman işgalinden kurtarmışlardır. Fakat savaş sonrasında gün gelip özgürlük ve kardeşlik-birlik adına savaşıp beraber kurdukları devlette de rahat olamadıkları için çareyi ana vatan olarak gördükleri Türkiye’ye göçte görmüşlerdir. Fahri Kaya’nın söz konusu ettiğimiz hikâyesinde hem Makedonya Türklerinin Osmanlı sonrasındaki durumu çok veciz bir şekilde özetlenmiş hem de II. Dünya Savaşı esnasında aslında savaş bittiği hâlde Doğu Makedonya’nın Türk gençlerinin silah eğitimi verilmeden bilinçli bir şekilde yok edilmek amacıyla Srem Cephesi’ne Almanlara karşı savaşmak üzere gönderilmeleri olayı ve bu olaydan sonra hikâyenin başkahramanı olan Hamdi Ağa’nın Türkiye’ye göç kararı trajik bir şekilde anlatılmaktadır. Burada, söz konusu hikâyedeki anlatılanlardan yola çıkılarak Makedonya Türklerini Türkiye’ye göç etmeye zorlayan bazı sebepler üzerinde durulacak, aynı zamanda Sırp tarih yazımında da çok tartışmalı bir konu olan ve hikâyeye göre Türklerin önemli göç sebeplerinden biri olan Srem Cephesi konusunun izahına çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: