Özet:

Eleştiri biliminin önde gelen temsilcilerinden Terry Eagleton, Edebiyat Nasıl Okunur? adlı eseriyle okuyucuyu daha derin yorumlara yönlendirdiği gibi yazarlara da yol göstermektedir. Zira, eserin giriş cümleleri, kişilikler, anlatı ve edebi değer hem okuyucu hem de yazar için temel öğeler olduğu açıktır. Eagleton’un edebiyat eleştirisi, sahip olduğu Marksist düşünce ile birlikte etkisini tüm dünyaya yaymıştır. Eagleton’un etkilediği en önemli çevrelerden birisi de Modern Arap Edebiyatı olmuştur. Zira bu dönemde öne çıkan edebiyatçıların çoğu fikirsel olarak kendilerine yakın görmektedirler. Eagleton etkisinin görüldüğü Arap Edebiyatçılarından birisi de Filistin asıllı Ürdünlü romancı Kasım Tevfik’tir. Toplumsal eleştiri üzerine kurduğu anlatılarla öne çıkan Tevfik, edebiyatı, toplumda var olan ancak kimsenin dile getiremediği çarpıkları cesaretle yazmakla övünmektedir. Yazmış olduğu romanlarının Arap toplumunda meydana getirdiği etkiye bakıldığında, bunda başarılı olduğu söylenebilir. Bu çalışmamızda, Tevfik’in, Sahab/Haykırışlar, Mira, Hanetun fevka turab/Toprağın Üstündeki Meyhane romanları başta olmak üzere, romanlarındaki Eagleton’un edebi eleştiri düşüncesinin izlerini bulmaya çalışıp ikili arasındaki etkiyi ortaya koymaya çalışacağız. Bunu yaparken şu sorulara cevap bulmaya çalışacağız: Romancı, dürüst ve tarafsız bilgiye dayanmak zorunda mıdır? Anlatı insan ve toplum hakkında yanlış bilgiler verip bir algı oluşturur mu? Kültürün, toplumları sarsan toplumsal ve siyasal etkisi nereye kadardır? Eagleton’un edebi eleştirisi ile Tevfik’in edebi yazınları arasında ideolojik kesişme noktaları nelerdir?

Anahtar Kelimeler: