Özet:

Başka bir ülkenin şartlarında doğup şekillenen edebî akımların Türk edebiyatına nakli sırasında ortaya çıkan sorunlar araştırmacılarca genellikle göz ardı edilir. Hâlbuki başta bahsi geçen akımları doğuran şartların ortak ve farklı tarafları olmak üzere, onları Türk edebiyatına aktaran yazarların müktesebatı da nakil sürecinde bazı değişikliklere zemin hazırlar. Örneğin Köy Enstitüsü çıkışlı yazarların 1950’li yıllarda Türk köyü ve köylüsünün sorunlarını toplumcu gerçekçi bir yaklaşımla eserlerine dâhil ettikleri hususunda tüm araştırmacılar hemfikirdir. Fakat onların bu akımın kökeni vasfındaki sosyalist realizmi eserlerinde uygulama biçimleri henüz araştırılmamıştır. Sosyalist realizmin doğduğu Sovyet Rusya’nın o dönemde bir sanayi toplumu olmasına karşılık, Türkiye’de ise geleneksel hayat tarzına sahip bir tarım toplumunun görülmesi, eserlerin karakter kadrosunun farklılaşmasına neden olur. Sosyalist realist eserlerde patron ve işçi sınıfının mücadelesi ele alınırken Türk toplumcu gerçekçiliğinde ise aynı çatışma ağa ve köylü arasında gerçekleşir. Ayrıca, Rus işçisiyle Türk köylüsünün taşıdığı zihniyet farklılıkları, Apaydın’ın köylüyü nesnel gerçekliğe sadık kalarak eserlerine taşıma arzusuyla birleşince sosyalist realizmin birçok özelliği kaybolur ve öyküleri yerelleştirici bazı hususiyetler kazanır. Bununla birlikte, Türk edebiyatında tek tip bir toplumcu gerçekçilikten bahsetmek bugün için imkânsızdır. Her toplumcu gerçekçi yazar, kendi sanat tasarımıyla akıma dâhil olduğundan her eser sosyalist realizmle ayrı birer ilişki kurar. Dolayısıyla Türk Toplumcu gerçekçiliğini meydana getiren eserleri, büyük bir bütünün irili ufaklı parçaları olarak kabul etmek ve genel karakteristiğini hepsini ayrıntılı ve doğru biçimde inceledikten sonra belirlemek gerekir. Bu çalışmada sosyalist realizmle, toplumcu gerçekçiliği meydana getiren malzeme arasındaki farklılıklar ve onların edebî eserlerin inşasına tesir etme biçimleri Apaydın’ın köy öyküleri özelinde tespit edilmeye çalışılmış, realist ve toplumcu gerçekçi öyküleri mukayeseli şekilde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: