Abstract:

Çin ve Orta Asya ülkeleri arasındaki enerji İpek Yolu, katılımcıları arasında bir çeşit karşılıklı bağımlılığın oluşmasını sağlamıştır. Taraflar arasında enerji ticaretinin yapılması ile başlayan karşılıklı bağımlılık, diğer alanlara da yayılmıştır. Her taraf bu etkileşimden farklı şekillerde istifade etmiştir. Orta Asya ülkeleri, henüz tamamı keşfedilmemiş olan muazzam bir hidrokarbon potansiyeline sahiptir. Orta Asya ülkeleri, hidrokarbon potansiyellerini geliştirmek için yabancı katılımcılara ihtiyaç duymaktadır. Buna ilaveten, Orta Asya ülkeleri hidrokarbonlarını tüketim pazarlarına ulaştırmak için de yabancı katılımcılara gereksinim duymaktadır. Bu bağlamda, Orta Asya enerji hesaplamaları içerisinde aktif ve etkili olmak isteyen pek çok aktör bulunmaktadır. Diğer aktörler arasında Çin önemli bir figür olarak ortaya çıkmaktadır. Çin, bölgenin çeşitli yerlerindeki üretim alanlarındaki çalışmalarda pay alarak ham petrol elde edebilme imkanına kavuşabilmektedir. Buna ialveten Çin, sınır komşularından boru hattı vasıtasıyla ham petrol satın alabilme imkanı bulmaktadır. Çin başlıca olarak Orta Doğu‟dan petrol satın almaktadır. Çin ve Orta Doğu arasındaki nakliye güzergahı Amerika Birleşik Devletleri donanmasının baskınlığı altındadır. Bu nedenle Çin, Orta Asya kökenli kaynaklara ve rotalara çok büyük önem atfetmektedir. Orta Asya ülkeleri, çeşitli ittifaklar kurarken yalnızca Rusya ve/ veya Amerika Birleşik Devletlerine bağımlı olmak istememektedirler. Bağımsızlıklarını yeni kazanmış bu ülkeler farklı partnerler ile ekonomik, politik ve diplomatic ilişkiler geliştirmek istemektedirler. Çin ve Orta Asya ülkeleri arasındaki enerji işbirliği her taraf için farklı açılardan yararlı olduğunu kanıtlamıştır

Keywords: