Özet:

“Mâni”, anonim Türk halk edebiyatına özgü nazım şekillerinden biridir. Anadolu’nun muhtelif yerlerinde “ah, bedat, beddua, ilenç, inkisar, intizar, karış, lanet” gibi adlarla da anılan “kargış” ise; kısaca, “kötü dilek” içeren kalıplaşmış sözler anlamına gelmektedir. Ancak kargış, her ne kadar kötü bir dileği içerse de, Türk halk edebiyatında başta mâni olmak üzere çeşitli şiir formları içinde ve estetik bir biçimde ifade edilerek sanatsal bir yaratının bileşeni hâline de gelebilmektedir. 18 binden fazla mâni metni taranarak tespit edilmiş örnekler üzerindeki incelemeye dayanan bu çalışma, mânilerde kargış kullanımını farklı açılardan ele almayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda kargış örneği içeren mâniler; “kargışın yer aldığı dize”, “kargışların içeriği” ve “kargışların muhatabı” gibi başlıklar altında sınıflandırılarak ele alınmış ve böylece konuya dair genel bir betimleme yapılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler: