Abstract:

Günümüz piyasa şartlarında; faaliyet gösteren işletmeler, hangi sektörde olursa olsun kendilerini aşırı zorlayan bir rekabet ortamına maruz kalmaktadır. Bu aşırı yoğun ve bunaltıcı rekabet ortamı işletmeler için; rakiplerinden farklı ürünler ortaya koymaları konusunda geçmişe göre çok daha fazla zaruri hale gelmiştir. İşletmeler farklı ürünler ortaya koyabilmek için tüketici istek ve ihtyaçlarını farklı şekilde analiz etmeleri gerektiğinin farkındadır. Tüketici beklentilerini analiz ederken de, tüketicilerin psikoljik durumlarını doğru anlamanın önemini bilmektedirler. Bu yüzden tüketici tercihlerindeki değişimi anlayabilmek için farklı yönlerden incelemeler yapmaktadırlar.Araştırmalar travmatik olaylar neticesinde, insanların tüketim davranışlarının değişebileceğini göstermektedir. Ancak konuyla ilgili gerçekleştirilen araştırmalar daha çok felaket gibi toplumsal düzeyde yaşanan travmatik olaylarla ilgilidir. Diğer taraftan hane içi şiddet gibi bireysel travmatik olayların yaygın olmasından dolayı, bu tür travmatik olayların tüketim üzerindeki etkilerinin incelenmesi gerektiği düşünülmektedir.  İnsan hayatını olumsuz etkileyen sıra dışı olumsuz olayların, tüketim davranışlarını da etkilemesi söz konusudur. Bu araştırmada, travmatik olayların belirli tüketim davranışlarına etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda öncelikle travmatik olayların birey ve tüketicilere etkilerine yönelik ikincil veriler incelenmektedir. Ardından, 2019 yılı içinde nitel veri toplama yöntemiyle travmatik olay yaşayan 48 katılımcıdan veri toplanmakta ve elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmaktadır. Araştırma sonucunda, travmatik olayların tüketicilerin sigara ve alkol kullanmaya başlamasına neden olabildiği, plansız satın almalarını artırabildiği veya azaltabildiği, rahatlatıcı tüketimleri ve zorlayıcı alışverişleri artırabildiği ve fiyat duyarlılığını artırabildiği veya azaltabildiği tespit edilmektedir. Bu sonuçlar, bireysel düzeyde yaşanan travmatik olayların tüketici davranışlarını etkileyebildiği iddiasını desteklemektedir. Son olarak araştırma bulguları tartışılmakta ve öneriler geliştirilmektedir.

Keywords: