Abstract:

Değerler eğitiminin erken çocukluk yıllarından itibaren formal ve informal süreçlere dahil edilmesi çocukların toplumsal ve evrensel değerleri daha hızlı ve etkili şekilde içselleştirmelerine büyük katkı sağlamaktadır. Görsel ve işitsel olması nedeniyle aktif bir medya aracı olan televizyon da bu konuda önemli bir araç niteliğindedir. Çocukların televizyon ve diğer dijital medya araçları karşısında geçirdikleri süreler göz önüne alındığında bu araçların doğru amaçlara hizmet etmesi beklenmektedir. Sosyal öğrenme kuramına göre bireylerin davranışları model alma, taklit ve gözlem yolu ile öğrendiği dikkate alındığında özellikle küçük çocuklar için hazırlanan çizgi filmlerin içeriği ve karakterlerin sergilediği davranışlar bu bağlamda önem arz etmektedir. Bu nedenle son yıllarda özellikle çocuklar için hazırlanan yerli yapım çizgi filmlerde kültürel ve evrensel değerlere yer verilmeye çalışılmaktadır. Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde yer verilen temel değerlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel bir durum çalışması olan bu araştırmada çok basamaklı bir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle anaokulu ve anasınıflarına devam eden,  4- 5 yaşlarında 150 çocuktan en çok izledikleri çizgi filmlerin ismi alınmıştır. Çocuklar tarafından en çok tercih edilen çizgi filmler arasından ilk beş sırada yer alanlar belirlenerek, bunların her birinin yayınlanan bölümlerinin %25’i rastgele seçilerek, veri toplanacak örneklem grubu belirlenmiştir. İzlenen bölümler temel değerler açısından incelenmiştir. Araştırmanın yapısı gereği veriler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmaya göre en çok tercih edilen çizgi filmler sırasıyla; Pijamaskeliler, Rafadan Tayfa, Niloya, Pepee ve Kral Şakir’dir. Bu çizgi filmlerin kendi içinde farklı değerleri ön plana çıkarmasına karşılık genel olarak tümünde yardımseverlik, iş birliği ve dostluk gibi sosyal değerlere çokça yer verildiği, bunun yanı sıra dürüstlük ve eşitlik gibi etik değerlere ise yok denecek kadar az yer verildiği görülmüştür.

Keywords: