Özet:

Osmanlı İmparatorluğunda hapishane uygulaması Tanzimat’la birlikte başlayan modernleşme çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu süreçte İmparatorluğun bütün vilayetlerinde olduğu gibi Selanik’te de Batı’daki örneklere benzeyen bir Hapishane kurulmaya çalışılmıştır. Selanik’te 1852 tarihinde başlayan modern bir hapishane kurma çalışmaları 3 aşamada tamamlanmıştır. Öncelikle 1852 tarihinden itibaren hükümet konağı yakınında bir ambar suçlular için hapishaneye çevrilerek zindan anlayışı terkedilmiştir. Daha sonra 1870’de Beyaz Kule, 1900 tarihide de Yedi Kule hapishaneye çevrilmiş, sürekli yapılan genişletme çalışmaları tamirat ve ile suçluların fiziki olarak yeterli, tek bir binada toplanması sağlanmıştır. Üçüncü aşamada ise 1906 yılı sonlarından itibaren hapishane sürekli denetlenerek ıslaha tabi tutulmuş, 1907 tarihinde Tevkifhane (Tutukevi) açılarak hükümlü ve tutuklular birbirinden ayrılmıştır. 1912’de Yunanistan’ın şehri işgalinden sonra da Osmanlı döneminde kurulan Yedi Kule ek inşaat yapılmaya ihtiyaç duyulmadan hapishane olarak kullanılmıştır. Bu makalede, Osmanlı döneminde Selanik Merkez Hapishanesi’nin kuruluş süreci, “hapishane ıslahatı” çerçevesinde geçirdiği aşamalar ve Selanik’in Yunanistan'ın eline geçişinden 1916’ya olan dönemde, Hapishane'nin ve hükümlülerin durumu arşiv belgeleri esas alınarak incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler: