Özet:

Opera sanatı, Türk tarihinde genellikle millilik kavramı ile birlikte yorumlanmış, sınırlı bir kesime hitap etmesi sebebiyle her zaman seçkin bir sanat dalı olmuştur. Cumhuriyet dönemi siyaset adamlarından Rıza Nur opera sanatına çeviri yolu ile katkı yapan bir isimdir. Bir Türk operasının oluşmasını isteyen Rıza Nur’un opera alanına dair çevirilerinden birisi 1921 yılında Sinop Matbaası’nda basılan Samson ile Dalila’dır. Başında yer alan telif önsöz, gösteri sanatları terminolojisine kaynak teşkil ederek eserin değerini artırmaktadır. Rıza Nur önsöze Türkçe’de henüz mevcut olmadığını düşündüğü opera terimlerini açıklamalarıyla birlikte koymuş, Doğu ve Batı kültürlerindeki karşılıklarıyla mukayeseli olarak izah etmiştir. Samson ile Dalila çevirisinin önsözündeki tanımların geçerliliğinin tespiti amacıyla sahne sanatları literatüründe geçerli bir kaynak olan Haldun Taner, Metin And ve Özdemir Nutku’nun birlikte hazırladıkları Tiyatro Terimleri Sözlüğü’ndeki tanımlarla karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Çok katmanlı bir sanat ve pratikler bütünü olan opera, birçok sanat disiplinini kendi adı altında kaynaştırması sebebiyle birçok bilimsel alanının terimini de bünyesine katarak kendi terminolojisini oluşturur. Samson ile Dalila çevirisi, eserin yayım tarihi düşünüldüğünde terminoloji unsuru taşıyan en eski kaynaklardan biri olarak gösteri sanatları terminolojisine ilave edilmelidir.

Anahtar Kelimeler: