Özet:

Bilim insanı, araştırmacı, öğretmen, yönetici gibi pek çok rolü üstlenen akademisyenlerin yabancılaşma olgusuyla karşı karşıya gelmeleri, gerek örgütleri gerekse yükseköğretimin işlevleri bağlamında toplum adına önem teşkil etmektedir. Buna karşın akademisyenlere yönelik yabancılaşma çalışmalarının sınırlı olduğu ve mevcut ölçeklerin sadece öğretim işlevine odaklanması nedeniyle yapı geçerliği konusunda eksikleri olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, bu eksiklikler dikkate alınarak akademisyenlerin mesleklerine yönelik yabancılaşmalarını ortaya koymayı amaçlayan, akademisyenliğin farklı işlevlerini bir arada bulundurabilecek bir ölçek geliştirilmiştir. Beşli Likert tipi 58 maddeden oluşan deneme ölçeği, Türkiye'deki 44 devlet üniversitesinin 32 farklı fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokulunda görev yapan 535 öğretim üyesine uygulanmıştır. Promax döndürme yöntemiyle gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizi sonucunda beş alt boyuta sahip 21 maddelik bir yapı ortaya konmuştur. Alt boyutlar "kendine yabancılaşma", "bilimsel araştırmaya yabancılaşma", "öğretime yabancılaşma", "yalıtılmışlık" ve "güçsüzlük" olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin bütününe ilişkin Cronbach alfa güvenirliği 0.867'dir. 488 yeni katılımcı üzerinden gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi (DFA) bulguları, ölçeğin yapı geçerliğini desteklemektedir. Tüm bulgular, akademisyenlerin mesleklerine yabancılaşmalarını ölçmek için güvenirliği ve geçerliği yüksek bir ölçek elde edildiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: