Bu çalışma, XIX. asrın ilk yarısında Amasya’da, Mustafa Vâzıh tarafından kaleme alıan Tûtî-i Vâzıh adlı Farsçanın Türkçe manzum gramerini ele almaktadır. Eser, kısmî bir gramer kitabıdır. Çünkü asıl itibarıyla Farsça fiillerin farklı zaman ve şahıslarda çekimine dayanır. Türk Edebiyatı’nda bilinen dört manzum gramer vardır. Ancak söz konusu eserlerden biri Farsça olduğundan, Tûtî-i Vâzıh, Türkçe yazılmış olma bakımından, üç manzum gramerden ikincisidir. Dolayısıyla edebiyatımızda nadir rastlanan edebî ürünlerden sayılır. Tûtî-i Vâzıh, nitelik olarak Klâsik Türk Edebiyatı’nda öğretici metinlerdendir. Mesnevî nazım şeklinde ve 420 beyit olan eser, öğretici bir metin olmasına rağmen akıcı, sade ve nükteli bir dile ve anlatım özelliğine sahiptir. Biz Tûtî-i Vâzıh’ın bu özelliklerini dikkate alarak çalışmamızın giriş kısmında Klâsik Türk Edebiyatı’nda öğretici metinlerden kısaca bahsettik. Birinci bölümde, Mustafa Vâzıh’ın hayatı ve eserleri üzerinde durduk. İkinci bölümde ise asıl konumuz olan Tûtî-i Vâzıh’ı, şekil, içerik, plan ve anlatım usulleri gibi hususiyetleri açısından inceledik. Ayrıca eseri, kendisinden önce ve sonra yazılan benzer türdeki gramerlerle ana hatlarıyla karşılaştırmak suretiyle, Türk Edebiyatı içindeki yeri ve önemini belirlemeye çalıştık.
This is the XIX. In the first half of the century, in Amasya, Mustafa Vâzıh addresses the Turkish manzum grammar of the Persian named Tûtî-i Vâzıh. It is a part of a grammar book. Because, in fact, it is based on the drawing of Persian facts in different times and persons. There are four manzum grammars known in Turkish literature. But since one of these works is in Persian, Tûtî-i Vâzıh, in terms of being written in Turkish, is the second of three manuscripts. It is a rare literary product in our literature. Tûtî-i Vâzıh is one of the teaching texts in classical Turkish literature. The work in the form of Mesnevî nazim and 420 beits, although it is a teaching text, has a fluent, simple and subtle language and narrative characteristics. We consider these characteristics of Tûtî-i Vâzıh and briefly discussed the teaching texts in the Classical Turkish Literature in the entrance of our work. In the first part, we stood on the life and works of Mustafa Vâzıh. In the second part, we examined the main subject of the Tûtî-i Vâzıh, in terms of the specificities of the form, content, plan and narrative processes. We also tried to determine its place and importance in Turkish Literature by comparing the work with the main lines of the similar types of grammar written before and after it.
Alan : Filoloji; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|