Özet:

Bu çalışma; ekmeklik buğday genotiplerinin çimlenme ve ilk gelişme dönemlerinde tuz stresine karşı tepkilerini belirlemek amacıyla, 2014 yılında yürütülmüştür. Denemelerde; Karatopak ve Sagittoria ekmeklik buğday çeşitleri ile Uluslararası Kurak Alanlar Araştırma Merkezinden sağlanan 3 ıslah hattı materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada; 3 farklı (saf su (kontrol), 80 mM ve 160 mM) NaCl dozlarında oluşturulan tuz stresi buğday tohumlarına çimlendirme ve çıkış aşamasında uygulanmamıştır. Çimlendirme denemeleri, petri kapları içerisinde tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak iklim dolabında karanlıkta (20 °C±2) yürütülmüştür. Çıkış denemeleri ise torf ve steril dere kumu (1:1) karışımı ile doldurulan plastik kaplarda tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak iklim odasında (25°C±5) yürütülmüştür. Çimlendirme denemelerinde; G x NaCI interaksiyonunun,  ortalama çimlenme zamanı, çimlenme indeksi, sürgün uzunluğu, kökçük uzunluğu, sürgün yaş ağırlığı ve çimlenme güç indeksi yönünden önemli olduğu, ancak çimlenme yüzdesi yönünden ise önemsiz olduğu belirlenmiştir. Çıkış denemeleri ise; G x NaCI interaksiyonu kök uzunluğu dışındaki özellikler (çıkış yüzdesi, çıkış indeksi, fide boyu, fide yaş ağırlığı ve çıkış güç indeksi) için önemsiz bulunmuştur. Tuz konsantrasyonlarının artmasına bağlı olarak genotiplere göre değişen oranlarda çimlenme ve çıkış yüzdesinin, çimlenme ve çıkış indeksinin, sürgün boyu, fide boyu, kökçük uzunluğu, kök uzunluğu ve sürgün yaş ağırlığı, fide yaş ağırlığının önemli düzeyde azaldığı; ortalama çimlenme zamanı, ortalama çıkış zamanı, çimlenme güç indeksi ve çıkış güç indeksi değerlerinin ise arttığı belirlenmiştir. Genotipler çimlenme ve çıkış denemelerinde NaCI toleranslılık yönünden farklı tepkiler göstermişlerdir.

Anahtar Kelimeler: