Özet:

Cinsiyet faktörü açısından değerlendirildiğinde erkek evliyaların çoğunlukta olduğu görülse de, Orta Asya’dan Balkanlara, Türklerin yaşadığı her coğrafyada kadın evliya kültüne de rastlanmaktadır. Çeşitli adlarla anılan bu kadın evliyaların halk üzerinde büyük etkiye sahip birer fenomen oldukları anlaşılmaktadır. Bu evliyalardan biri olan Kızana Sultan’ın türbesinin de yer aldığı tekke, Bulgaristan’ın Eskicuma (Targovişte) şehrine bağlı Kızana (Momino) köyü girişinde yer almaktadır. Tarihi süreç içerisinde mimari olarak değişimlere uğrayan tekke, günümüzde de kurbanların kesildiği, cem törenlerinin düzenlendiği, çeşitli adakların adandığı bir inanç merkezidir. Sultan Ana, Sarı Kız, Zühre, Fatma gibi isimlerle de anılan Kızana Sultan’ın şekil değiştirmek, görünmez olmak, hayvanlarla konuşmak gibi doğa ve insanüstü özelliklerinin olduğuna inanılmaktadır. Geleneksel din anlayışında evliyalar, Allah’ın verdiği ilhamla doğa ve insanüstü özelliklere sahip kişiler olarak kabul edilmişlerdir. Evliyaların kerâmet sahibi olduklarına inanılması onlara halkın nazarında peygamberlere yakın bir konum kazandırmıştır. Bu çalışmada, Kızana Sultan Tekkesi’ni tanıtmak ve dini bir figür olan Kızana Sultan üzerinden Türk-İslam tasavvufunda Türk tipi kadın evliya fenomeninin özelliklerini tespit etmek amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: