Abstract:

Bireylerin, ruhsal sorunlarının üstesinden gelmelerine yardımcı olmak ve hastalık nedeniyle kaybettikleri toplumsal rollerini yeniden kazanmalarını sağlamak amacıyla yapılan çalışmaların hepsi, toplum ruh sağlığı hizmetleri içerisinde yer alır. Dünya genelinde bu hizmetler; hastane temelli model, toplum temelli model ve toplum&hastane dengeli model olarak üç farklı modelde sunulmaktadır. Türkiye’de ruh sağlığı hastalarının tedavi ve bakım hizmetlerinde hem hastane temelli modelden hem de toplum temelli modelden yararlanılsa da bu hizmetler ağırlıklı olarak hastane temelli modelde sunulmaktadır. Ülkemizdeki duruma kıyasla, Avrupa ülkelerinin birçoğu, hastane temelli modelden, bireylerin kendi yaşadığı çevrede ruh sağlığı hizmetinden faydalandığı, toplum temelli modele geçiş sürecini tamamlamıştır. Gelir seviyesi yüksek olan ülkeler ruh sağlığı hizmetlerini daha çok önemsemekte ve bu hizmetlere daha çok bütçe ayırmaktadır. Türkiye’de 11 adet ruh ve sinir hastalıkları hastanesi, toplamda 4231 yatak kapasitesi ile hizmet vermektedir. Bazı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında, ruh sağlığı hastalarına uzun süreli bakım sağlayacak psikiyatri yataklarının, Türkiye’de daha az sayıda olduğu görülmektedir. Ülkemizde ruh sağlığı alanında hizmet veren toplam hemşire sayısı 1.677’dir. Ruh sağlığı alanında hizmet veren insan kaynağına bakıldığında ise, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre: Türkiye, Avrupa Bölgesi içerisinde nüfusuna oranla en az sayıda ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanına sahip ülkedir. Avrupa Birliği’ne üye 28 ülkede, 100 bin kişiye ortalama 16,8 psikiyatri uzmanı düşerken aynı oran Türkiye’de 3,80 civarındadır. Buna ek olarak Avrupa Birliği’ne üye 28 ülkede 100 bin kişi başına 72,9 psikiyatri hasta yatağı düşerken aynı dönemde Türkiye’de bu oran 6,1 civarındadır. Bu sonuçlara göre, ülkemizde ruh sağlığı hastalarına yönelik genel hastanelerdeki yatak sayısının arttırılması bir gereklilik olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, bu hastalara uzun süreli hizmet sunacak, yataklı bakım evleri ve merkezlerinin kurulması, ruh sağlığı alanında çalışan sayısının da arttırılması gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, genel olarak ruh sağlığı hastalarına yönelik tedavi ve bakım hizmetleri sunumu konusunu incelemek ve bununla ilgili farklı kaynaklardan (OECD Sağlık İstatistikleri, Sağlık Bakanlığı/Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Dünya Sağlık Örgütü) elde edilen istatistiksel veriler ışığında Türkiye ve bazı AB ülkeleri (İtalya ve İngiltere) arasında karşılaştırmalar yaparak önerilerde bulunmaktır.

Keywords: