Özet:

Türkiye’nin özellikle 1980’li yıllardan itibaren dışa açılmasıyla birlikte çeviri ve dolayısıyla da mütercim-tercüman ihtiyacı artmaya başlamıştır. Türkiye gibi hem dünyaya açılan hemde Avrupa Birliği’ne üyelik müzakereleri yürüten her ülkede mütercim-tercüman ihtiyacının giderek arttığı da bir gerçektir. Artan bu ihtiyacı karşılamak için yüksek öğretim kurumlarında mütercim-tercümanlık bölümleri açılsa da hâlen uzman çevirmenlerin ve araştırmacıların yetiştirilmesinde büyük eksiklikler söz konusudur. Çevirmenlik ve terim konusunda, uzmanlık eğitimi veren kurumlar neredeyse yok denecek kadar azdır. Daha çok genel çevirmenlik eğitimi veren yüksek öğretim kurumları mevcuttur. Bu kurumlar da genellikle lisans eğitimi vermektedir. Lisans üstü çalışmaların ve programların yürütüldüğü üniversite sayısı da son derece yetersizdir. Öte yandan bu kurumlar Avrupa’daki eşdeğerleriyle karşılaştırıldığında dil çeşitliliğinin olduğu da söylenemez. Türkiye’nin 2005 yılından itibaren Avrupa Birliği’ne üyelik sürecine girmesiyle birlikte yaklaşık 120.000 sayfadan oluşan ve çok farklı alanları kapsayan Avrupa Birliği Müktesebatı’nın Türkçeye çevrilmesi, üyelik için ve Türkçenin AB’nin resmi dillerinden biri olması için ön kuşulllardan birini oluşturmaktadır. Bu müktesebatın Türkçeye çevrisinin AB’ye üyelikten bir iki yıl önce tamamlanması gerekmektedir. Bu çeviri sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için yapılan çevirilerin doğruluğu, üretilen terimlerin tutarlılığı ve özelliklede terim birliği çok büyük önem taşır. Bu nedenle çok farklı alanlarda uzmanlaşmış mütercim-tercümana, terimbilimciye ve disiplinlerlarası çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada amaç, gerek söz konusu müktesebatın Türkçeye çeviri sürecinde ortaya çıkacak çeviri ve terim sorunları, gerekse mütercim-tercümanlık bölümlerinin mevcut yapısıyla buna uygun uzman çevirmen ve terimbilimci yetiştirip yetiştiremeyeceğini incelemektir. Bu konuda Türkiye’de yürütülen çalışmalar karşılaştırmalı bir yöntemle ortaya konulacak, sorunlar incelenecek ve bu sorunları çözüm önerileri getirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: