Abstract:

Bereketli Hilal, insanoğlunun avcı-toplayıcı geçim tarzını tedricen terk ederek yiyecek üretmeye başladığı coğrafyaların ilkidir. Erken köyler, Levant (Doğu Akdeniz kıyıları), Kuzey Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Batı İran’ı kapsayan bu bölgede doğmuştur. Besicilik de, erken yerleşimleri kuran ve önceleri av hayvanı olarak tükettikleri yabani türleri birkaç binyıl içinde evcilleştiren toplulukların eseridir. Besin üretimine dair ilk adımlar MÖ. 11-10. binyıllarda atılmıştır. Avcılığın hala asıl geçim kaynağı olduğu bu devirde, hayvan yönetimi (evcilleştirme-öncesi çobanlık) adı verilen yeni bir geçim stratejisi uygulanmış; vahşi hayvan habitatı insan müdahalesi ile (erken köyleri içerecek biçimde) genişletilmiştir. Evcilleştirme (hayvanın morfolojik değişim geçirmesi) ise, bu girişimlerden iki binyıl sonra gerçekleşir. MÖ. 8000 itibariyle evcil keçi/koyun topluluklarının Bereketli Hilal’in tamamında yaygınlaşmaya başladığı görülür. Onları MÖ. 7000’den sonra (tahılların ve baklagillerin de evcilleştirilmesi sayesinde) daha iri cüsseli domuz ve sığır takip edecektir. Makalede, öncelikli merkez Güneydoğu Anadolu olmakla birlikte, hayvan evcilleştirme sürecine çok sayıda toplumun değişen oranlarda katıldığı ve besin üretiminden kaynaklanan nüfus artışları ile kültürel karşılaşmaların yeni geçim stratejisinin yayılımına büyük katkı sağladığı öne sürülmektedir.

Keywords: