Özet:

Kararlarında rasyonel davranan bireyler, tekrarlanan olgular çerçevesinde geleceği tahmin etmeye ve olayların nedenlerini akıl yoluyla bulmaya çalışır. İktisat biliminin de temel varsayımı olarak ifade edilebilecek bu evrensel varsayıma göre; ekonomideki karar birimlerinin her durum ve koşulda, rasyonel kararlar alarak, rasyonel seçim ve tercihler yaptıkları, faydasını maksimum seviyeye çıkartacak davranışlar sergileyecekleri beklenmektedir. Günümüzde sosyal ağların gelişimi sonrasında insanlar, sürekli etkileşim halindedir ve ekonomideki karar birimlerinin her zaman rasyonel davranmadığını, yaşamın her alanında görmek mümkündür. İktisadın bir bilim dalı olarak gelişmesinden yüzyıllar sonra bu bilim dalında ortaya atılan teorilerin farklı yöntemlerle tekrar analiz edilmesi gerekliliği gündeme gelmeye başlamıştır. Davranışsal iktisat alanındaki çalışmalar sonucunda elde edilen bulgular; ekonomideki karar birimlerinin kendine özgü özelliklerinin, ekonomik kararlarında farklılıklara neden olduğunu ortaya çıkartmaktadır. Deneysel iktisatla yapılan analizler insan davranışlarının tercihlerdeki etkisini incelemeye olanak sağlamaktadır. Ekonomideki karar birimlerinin davranışlarının laboratuvar ortamında kontrollü bir şekilde incelenmesine olanak sağlayan deneysel iktisat yaklaşımı bu yüzden son yıllarda yaygın olarak kullanılan bir yöntem haline gelmiştir. Deneysel iktisat çalışmalarında, farklı demografik ya da sosyal özelliklere sahip deneklerle analizler yapılabildiğinden, ekonomideki karar birimlerinin tercihlerini yaparken demografik ya da sosyal özelliklerinin etkisi de ölçülebilmektedir. Bu çalışmada; yaş ve cinsiyet gibi demografik farklılıkların tercihlerdeki etkisinin, deneysel iktisat yöntemi ile nasıl ölçüldüğü ve davranışsal iktisat kuramlarının temelini oluşturduğunu açıklamak amaçlanmıştır. Sonuç olarak; geçmişten bugüne kadar bilinenin aksine, ekonomik karar birimlerinin tercihlerini evrensel bir düzene uygun olarak değil bireysel özelliklerini yansıtacak şekilde yaptıklarını görmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler: