Özet:

Anadolu’nun siyasi ve kültürel açıdan şekillenmesinde etkin olan uygarlıklar arasında çok önemli bir yere sahip olan Selçuklular, mimari alanda olduğu gibi, maden sanatı alanında hatırı sayılır eserlerin yaratıcıları olarak dünya uygarlık tarihinde hak ettikleri yeri bulmuşlardır. Selçuklu dönemi maden sanatı, arı bir sanat anlayışıyla yapılmış olmayıp, gerek teknik, gerekse süsleme repertuarı açısından farklı kültürlerin etkisinde gelişim gösteren homojen olmayan bir sanat çerçevesinde şekillenmiştir. 11 ve 13.yy’da Anadolu’da siyasi olarak etkin rol oynayan Selçukluların merkezleri Konya başta olmak üzere, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Artuklular zamanında faaliyet gösteren atölyelerde maden sanatı alanında önemli eserler yapılmıştır. Dünyanın sayılı müze ve koleksiyonları süsleyen çok sayıda madeni nadide eser arasında bulunan Selçuklu devrine ait madeni eser içerisinde, özellikle Artuklu menşeli eserlerin çokluğu dikkat çekmektedir. Bu eserlerden dönemin en karakteristik yapıtları arasında Hititlerden beri Yakın Doğu ve Avrupa’da yaygın bir şekilde kullanılmakta olan tunç havanlar ise önemli bir grubu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Selçuklu Çağı Anadolu’sunda Artuklulara ait oldukları tahmin edilen iki havan, form, süsleme ve yapım tekniği açısından ele alınmış olup, çağdaşı oldukları düşünülen benzer formdaki havanlarla karşılaştırılmaları yapılarak maden sanatı içindeki yerleri aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: