Abstract:

Dünyanın en çok kullanılan sosyal medya platformu olan Facebok’un 2018 sonu itibariyle 2,32 milyar aktif kullanıcısı vardır. Ancak Facebook, yalnızca kullanıcıların sosyalleştiği bir platform değil aynı zamanda kâr amacı olan ticari bir şirkettir. Kullanıcılar, Facebook’a üye olurken imzaladıkları gizlilik sözleşmesiyle beğenilerinin ve kullanım davranışlarının Facebook tarafından depolanıp karşılaştırılma ve değerlendirilmesine izin vermektedirler. Facebook’un gizlilik anlayışı, kullanıcıların mahremiyetini yalnızca diğer kullanıcılar açısından ele almaktadır. Çünkü Facebook’un gizlilik anlayışında kullanıcı bilgilerinin başka hangi kulanıcılara görünür olup olmadığı seçilebilirken reklamverenlere hangi bilgilerin görülüp görülemeyeceği seçilemez. Kullanıcıların beğenileri ve zevkleri, büyük reklam şirketlerinin hedef kitlesi haline gelerek Facebook tarafından satılır. Yani Facebook, kullanıcı bilgilerini birer metaya dönüştürüp onlar üzerinden milyonlarca dolar kazanır. Bu çalışmada Facebook’un sadece kullanıcılar yönünden değil, yöneticiler ve reklam verenler açısından ne amaçla kullanıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Facebook ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde ele alınmıştır. Ulus ötesi bir ara yüz olan Facebook’un sahiplik ilişkileri ve kar elde etme yöntemleri incelenmiştir. Çalışmanın başında kapitalizm ve neoliberalizmin medyanın dönüşümü üzerindeki etkisi üzerinde durulduktan sonra, yeni iletişim teknolojilerine ekonomi politik yaklaşım üzerinden Facebook’un ekonomi politiği ele alınmıştır. Eleştirel ekonomi politik yaklaşıma göre, yeni iletişim teknolojileri, ekonomik ve sosyal bağlamına yerleştirilerek küresel bir sistem olan kapitalizmin toplumsal ilişkileri ve çelişkileri çerçevesinde analiz edilmelidir.

Keywords: