Özet:

İş yerinde, çalışanların karşı karşıya kaldığı, yaralanma ve hatta ölümle sonuçlanabilen iş kazalarında Türkiye, dünya ve Avrupa sıralamasında önlerde yer almaktadır. İş kazalarının meydana gelmesinde birçok faktör etkili olmakla birlikte, gerekli tedbirleri alma ile risk almaya yönelik tutum ve davranışların arka planında birey ve toplumların inanç ve kabulleri önemli bir yer tutmaktadır. Kader inancı ve kadercilik tartışmaları ilk çağlardan bu yana insanoğlunun gündeminde var ola gelmiştir. Kader konusunda hemen bütün inanç sistemlerinin birbirinden farklı ve zıt fikirleri aynı anda barındırdığı görülmektedir. Birey ve toplumların benimsediği kader anlayışı doğrultusunda tutum ve davranışlarının şekillendiği söylenebilir. Özellikle iş kazalarında, risk ve önlem almada bireylerin tutum ve davranışlarına etkisi bağlamında da kader anlayışı önemli bir yere sahiptir. Nitekim yapılan araştırmalarda yüksek düzeyde kadercilik anlayışının risk almayı arttırdığı ve önlem almayı azalttığı ortaya konmuştur. Bu makalede iş kazaları ve kader anlayışı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması yapılarak geçerlik ve güvenirlik analizlerine ilişkin bulgulara yer verilmiştir. İş kazaları ve kader ölçeği 18 maddeli, 3 faktörlü geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Yapılan analizler neticesinde iş kazaları ve kader anlayışına yönelik üç tip kader yönelimi ortaya konmuştur. Bunlar, “teslimiyetçi”, “tevekkülcü” ve “öz yeterlikçi” kader anlayışlarıdır. Ortaya konan geçerli ve güvenilir bu ölçme aracının, iş kazalarına yönelik yapılacak araştırmalara kaynaklık edeceği ve alanında bir boşluğun doldurmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: