Özet:

Bilindiği gibi Hz. Peygamber’in devlet başkanı, ordu komutanı, aile reisi ve kadı (hâkim) gibi birçok sıfatı vardır. Bunlardan biri de muallim (eğitimci – öğretimci) sıfatıdır. O, eğitimcilik görevini yerine getirirken, muhataplarının durumunu daima dikkate almıştır. Çocukla çocuk, genç ile genç, yaşlıyla yaşlı olmuştur. Onun bu davranışı da muhatapları yani ashabı ile iletişiminde son derece etkili olmuştur. Hz. Peygamber, ashabıyla olan bu iletişim çerçevesinde zaman zaman mizah ve şakaya başvurmuş, nükteli ifadelerde bulunmuştur. O bunu yaparken muhataplarına her zaman doğruları söylemiş, onları korkutmamış, endişelendirmemiş, alay etmemiş ve küçümsememiştir. Yaptığı latifeyi anlayamayan bazı sahâbîlere ise hemen açıklamasını yapmış, bunun sonucunda da karşılıklı gülüşmüşlerdir. Sahâbîlerin kendisine yaptığı şakaları da büyük bir olgunlukla karşılamış, hatta mukabelede bulunmuştur. Onun bu tutumu sahâbîlerin kendisine olan sevgi ve bağlılıklarını bir kat daha güçlendirmiştir. Çünkü bu suretle Hz. Peygamber’in kendileri gibi bir beşer olduğunu, onun da beşer olmanın gerektirdiği tavır ve davranışlarda bulunduğunu yakından görüyorlardı. Zira mizah/şaka da tıpkı yiyip içmek, yatıp uyumak ve evlenip çoluk çocuğa karışmak gibi fıtri bir ihtiyaçtır. Bununla birlikte şunu ifade etmeliyiz ki Hz. Peygamber’in sahâbîlerine yaptığı şakalar, onun bir muallim peygamber olmasının mesaj yüklü ifadeleridir. Biz bu makalemizde önce Hz. Peygamber’in eğitimci kişiliğine kısaca temas edeceğiz. Daha sonra onun, başta ailesi olmak üzere, sahâbîlerle olan münasebetlerinde yaptıkları; sahâbîlerin de birbirlerine yaptıkları şakalara ve nükteli sözlere örnekler vereceğiz. Akabinde de kısa bir değerlendirmede bulunacağız.

Anahtar Kelimeler: