Abstract:

Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun ilk romanı olan Kiralık Konak yazarın yazınsal kariyerine adım attığı zamandan başlayarak biçeminin geçirdiği değişimleri göstermekle kalmaz, aynı zamanda onun siyasi ve sosyal konulara yaklaşımını da sergiler. Yirminci yüzyılın ilk yarısında belirmiş önemli romanlardan biri olan Kiralık Konak, yazarın Fransız Yazını etkisiyle başladığı yazınsal yaşamında bu etkiden kurtularak daha özgün bir biçeme adım attığı yapıtlara yöneldiği bir süreçte belirir. Dönem çalkantıları ve birey psikolojisinin mercek altına alındığı romanda Türk toplumunda yanlış Batılılaşma anlayışıyla beliren çatışmalar, toplumsal çözülüş özellikle başkahraman Seniha aracılığıyla yapılır. Romanda kuşaklar arasında ortaya çıkan duygu, düşünce ve dünya görüşü ayrılığı bir çatışma sebebi olarak gösterilirken, toplumsal çözülüş konağın dağılışıyla somutlanmış olur. Tanzimat Döneminden Meşrutiyet’e uzanan bu kopuş sürecinde yazgılarının farklı yerlere savurduğu roman kişileri ‘İstanbulin’ denilen tipler olmaktan çıkıp ‘redingot’ devri insanına dönüşürler. Romanda yazar siyasi ve sosyolojik olguları bu dönemin kadın portresi olarak yansıtılan Seniha’nın psikolojisi üzerinden irdeler.

Keywords: