Özet:

Osmanlı devlet adamları sistemin eskisi gibi işlemediğinin farkına vardıklarında aksaklıkların giderilmesi için bir takım tedbirler aldılar. İlk ıslahat girişimleri öncelikle orduda başladı. Yapılan düzenlemelerin kalıcılığının sağlanabilmesi adına eğitimin araç olarak kullanılması kaçınılmazdı. Bu nedenle subay okulları açılmaya başlandı ve bu okullarda görev alacak, yeni sistemleri bilen, Batı’daki gelişmelerden haberdar olan eğitmenlere ihtiyaç duyuldu. Yurt dışından getirilecek hocaların bir süre sonra ülkeden ayrılacakları gerçeği göz önünde bulundurularak kalıcı bir çözüm arayışına girişildi. Bu noktada Osmanlı Devleti’nde yaşayan ve daimi olarak Osmanlı’da hizmet verebilecek eğitmenlerin yetişmesi için Avrupa’ya öğrenci gönderilmesine karar verildi. Gönderilecek öğrencilerin Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip ederek, alacakları eğitim neticesinde edinecekleri bilgileri kendi ülkelerine aktarmaları hedefleniyordu. Ancak bunun gerçekleştirilmesi çok kolay olmadı. Devlet adamları arasında yeniliklere karşı durağan bir zihniyete sahip kimselerin varlığını devam ettiriyor olması, Avrupa’ya öğrenci gönderilmesi konusunda karşılaşılan ilk sorundu. Bâb-ı Âli’deki bazı kişiler karşı çıktığı için bu fikrin hayata geçirilmesi biraz zaman aldı. Bu ilk sorun aşıldıktan sonra ise, gönderilecek öğrencilerin ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı ile ilgili meseleler ortaya çıktı. Bahsi geçen öğrencilerin eğitimleri süresince barınma, yeme içme, yol ve kişisel masraflarının karşılanması gerekiyordu. Bu sorun ilk etapta Bâb-ı Âli’nin yardımları vasıtasıyla çözülmeye çalışıldı. Daha sonra vakıflar ve zengin esnaf grupları öğrencilerin harcama giderlerinin karşılanmasına destek oldular. Problemlerin aşılmasıyla öğrencilerin Paris, Londra gibi Avrupa şehirlerine gönderilerek eğitim almaları sağlandı. Bu öğrenciler yurda döndükleri zaman Bâb-ı Âli’nin üst kademelerinde çeşitli görevler aldılar.

Anahtar Kelimeler: