Abstract:

17. ve 18. Yüzyıl siyaset felsefesinin en önemli kavramlardan biri doğa durumu kavramıdır. Doğa durumu kavramını kullanan ve temellendirmeye çalışan filozoflar genellikle siyasal düşüncelerini toplum sözleşmesi fikriyle açıklarlar. Bunun nedeni de doğa durumu kavramının siyasal topluma ve devlet kuramına geçiş için bir hareket noktası olmasıdır. Doğa durumu kavramını kullanan düşünürlerin başında Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rousseau gibi düşünürler sayılabilir. Bu makalede özellikle üstünde durulacak olan John Locke da, siyaset felsefesinin temeline doğa durumu kavramını yerleştirmiştir. Doğa durumu kavramı ile siyasal bir otoritenin olmadığı durumu açıklayan Locke, insanların bu doğa durumundan kendi istekleri ile çıktıklarını ve siyasal topluma rıza gösterdiklerini iddia eder. Bu geçiş sürecinde Locke’un kullandığı önemli kavramlar arasında mülkiyet kavramı gelmektedir. Locke, mülkiyeti insanın yaşama ve özgürlük gibi temel bir hakkı olarak ele alır. John Locke, insanların doğa durumlarından siyasal bir topluma geçişlerinin en önemli nedeni olarak doğa durumunda ortaya çıkabilecek olan anlaşmazlıklara bir çözüm bulma isteğini gösterir. Fakat Locke’un bu düşünesinde bazı çelişkiler görülmektedir. Bu çelişkilerin temel nedeni ise düşünürün, insanların doğa durumlarını neden terk ettiklerini tam olarak açıklayamamasıdır. Doğa durumunun sınırsız özgürlükler ve haklarla dolu olduğunu, insanların doğa durumunda eşit bir şekilde yaşadıklarını iddia eden Locke, insanların bu durumdan neden kurtulmak isteyeceklerini anlatma konusunda yetersiz kalmıştır. Locke’un doğa durumu ile ilgili olarak başka bir çelişkisi ise, rıza kavramını ve rızanın nasıl evrensel bir nitelik taşıyacağı konusunu tam olarak açıklayamamasıdır.

Keywords: